Kategoria "Sprawdzamy" to miejsce, w którym rzetelnie i bezstronnie, a także bez zbędnej publicystyki, kontrolujemy i sprawdzamy działania władzy, wypowiedzi polityków, a także to, co dzieje się w urzędach. Reagujemy także na wnioski i uwagi czytelników sprawdzając, jak jest naprawdę. Nasze działania nadzorują prawnicy i eksperci branżowi. Konsultujemy się także z różnymi instytucjami, zadając w imieniu naszych czytelników pytania, szukając odpowiedzi. Sprawdzamy także wypowiedzi i działalność liderów miejskich związków zawodowych, jako instytucji reprezentujących innych ludzi, działających na podstawie ustawy o związkach zawodowych, podlegających kontroli na postawie ustawy Prawo prasowe. Obrona interesów pracowników w żaden sposób nie uprawnia do podawania nieprawdy i manipulowania opinią publiczną. Kołobrzeżanie zasługują na prawdę, której sami nie są w stanie zweryfikować, z różnych powodów, najczęściej braku czasu.

Czasami, tej prawdy nie potrafią lub nie chcą zweryfikować inne media. Niedawno, w audycji "Alarm" w TVP ukazał się reportaż o zarobkach kierowców Komunikacji Miejskiej w Kołobrzegu. "Choć Kołobrzeg jest jednym z najbogatszych polskich miast, a pieniędzy nie brakuje jego władzom, nie wystarcza ich na wypłaty dla kierowców miejskich autobusów" - usłyszeliśmy w zapowiedzi audycji. Sprawdziliśmy. Kołobrzeska spółka nie ma problemu z płatnościami wynagrodzeń. Najprawdopodobniej dziennikarzom telewizji rządowej chodziło nie o wypłaty, ale podwyżki. Dalej, głos z offa mówi, że wynagrodzenie kierowców w Kołobrzegu wynosi 17,76 zł brutto za godzinę. To prawda, ale tylko częściowa. Warto zauważyć, że o stawce godzinowej regularnie mówi przewodniczący związku zawodowego "Związkowa Alternatywa". Także w audycji pokazywał, jaka to jest kwota. W Polsce obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy. Przeliczając, w sierpniu kierowcy w Komunikacji Miejskiej powinni więc zarobić około 3125,76 zł brutto. Sprawdziliśmy. Nikt tyle nie zarobił. Dlaczego?

Warto zacząć od tego, że to nie prezes zarządu decyduje, w jaki sposób kształtowane jest wynagrodzenie pracowników. Kwestie te zostały uzgodnione pomiędzy spółką a zakładowymi organizacjami zawodowymi w zakładowym układzie zbiorowym pracy, który jest obowiązujący po dziś dzień. ZUZP jednoznacznie odróżnia wynagrodzenie minimalne od stawki godzinowej. Stawka godzinowa to "osobiste zaszeregowanie dla pracowników na stanowiskach robotniczych, a na stanowiskach nierobotniczych stawka wynikająca z podzielenia miesięcznej płacy zasadniczej przez ilość godzin do przepracowania w danym miesiącu". Oznacza to, że to sami pracownicy zgodzili się na stawkę godzinową jako podstawę rozliczenia, ale nie stanowi ona o pełnej wysokości wynagrodzenia pracownika-kierowcy. Stanowi o tym par. 6 ust. 1 ZUZP. Co więc wchodzi w skład wynagrodzenia miesięcznego? O tym także zdecydowała załoga w swoim porozumieniu z pracodawcą: "W skład wynagrodzeń miesięcznych pracowników wchodzi wynagrodzenie zasadnicze oraz inne składniki wynagrodzeń określone w Zakładowym Układzie Zbiorowym Pracy". Kierowcy mogą więc liczyć każdego miesiąca, poza stawką godzinową, będącą podstawą rozliczenia ich pracy, a także należności przewidziane w Kodeksie pracy, na: co najmniej 20-procentową premię (co do zasady obligatoryjną), dodatek stażowy 5% po 5 latach pracy i 35% po 35 latach (progresja wynosi 5% za 5 lat). Ponadto, kierowcy będący uprawnieni do pobierania opłaty dodatkowej, mają z tego tytułu udział na poziomie 43%, a za sprzedaż biletów 8%.

W przedsiębiorstwach publicznych, w których działają związki zawodowe i obowiązują układy zbiorowe pracy, nie ma jednorodnej stawki za pracę wynikającą z zawartej umowy. Gdyby zlikwidować zapisy o charakterze socjalnym i ujednolicić stawkę, nie było stawki godzinowej i dodatków, a jedynie kwota wynagrodzenia brutto. To jednak sami pracownicy zgodzili się na takie rozwiązanie, co więcej, przyjęli do wiadomości podczas podpisywania umów o pracę brzmienie ZUZP. Zmiana tego dokumentu wymaga zgody strony ZUZP. Związek "Alternatywa" nie jest taką stroną i takowy tytuł mu nie przysługuje. Argumenty przedstawiane przez ten związek w zakresie wynagrodzenia są więc w przekonaniu naszych prawników chybione.

Na naszą prośbę, pracodawca przekazał nam informację dotyczącą rzeczywistego wynagrodzenia kierowców w postaci zanonimizowanej ewidencji czasu pracy (publikujemy je na koniec artykułu). Nawet pracownik pracujący kilka dni i przebywający na zwolnieniu lekarskim, otrzymał za miesiąc lipiec 3951,49 zł brutto, od czego można jeszcze odjąć jego prowizję ze sprzedaży biletów: 109,35 zł (ewidencja nr 1). Kierowca pracujący zgodnie z ZUZP i średnim dodatkiem stażowym oraz 20-procentową obligatoryjną premią zarobił 5245,95 zł brutto, od czego odjąć można 487,66 zł prowizję biletów (ewidencja nr 2). W ewidencji nr 3 prezentujemy zarobki kierowcy biorącego nadgodziny w miesiącu lipcu, z dodatkiem 35% oraz premią 40% za zaangażowanie w pracę. Daje to 8050,13 zł brutto, minus prowizja za bilety 579,74 zł (prowizja jest zmienna i zależy od różnych warunków i traktujemy ją jako bonus oraz zaznaczamy w obliczeniu). Kwota netto wypłaty to ponad 5700 zł.

Powyższe obliczenia nie stanowią wszystkich zarobków kierowców Komunikacji Miejskiej Kołobrzeg. ZUZP zawiera więcej korzystnych dla nich zapisów. I tak:
- za czas niezawinionego przez pracownika przestoju, przysługuje pracownikowi wynagrodzenie w wysokości 100%;
- kierowcy autobusów, którzy ze względu na stan zdrowia lub osiągnięcie wieku 60 lat, zostaną zatrudnieni przy pracy uprawniającej do wynagrodzenia według niższej godzinowej kategorii zaszeregowania, zachowują prawo do posiadania uprzedniej kategorii zaszeregowania pod warunkiem, że przepracowali na stanowisku kierowcy co najmniej 10 lat;
- nagroda jubileuszowa w ramach środków na wynagrodzenia 100% za 10 lat pracy do 350% po 35 latach (progresja 50% co 5 lat), przy czym 400% podstawy wymiaru po upływie 40, 45 i 50 lat pracy;
- nagroda roczna powstała na funduszu nagród rocznych w wysokości 8,5% wykonanego w danym roku funduszu płac, liczonego na zasadach obowiązujących przy określeniu wskaźnika wzrostu wynagrodzeń.

Dlaczego więc związkowcy z "Alternatywy" nie dążą do zmiany ZUZP, ale chcą zmiany stawki godzinowej? Odpowiedź jest prosta. Jeśli zmieni się ich stawka godzinowa np. do 20 zł, to wzrośnie proporcjonalnie ich wynagrodzenie, właśnie ze względu na obowiązujące zapisy ZUZP:
- projekcja wynagrodzenia podstawowego za pełne 22 dni pracy bez świadczeń dodatkowych wynikających z Kodeksu pracy przy stawce 17,76 zł: 3125,76 zł + premia 625,15 zł + stażowe 10% 312,57 zł = 4064,02 zł brutto;
- projekcja wynagrodzenia podstawowego za pełne 22 dni pracy bez świadczeń dodatkowych wynikających z Kodeksu pracy przy stawce 20 zł: 3520 zł + premia 704 zł + stażowe 10% 352 zł = 4576 zł brutto;
- projekcja wynagrodzenia podstawowego za pełne 22 dni pracy bez świadczeń dodatkowych wynikających z Kodeksu pracyprzy stawce 25 zł: 4400 zł + premia 880 zł + stażowe 10% 440 zł = 5720 zł brutto.

Powyższe obliczenia pokazują, o co walczą kierowcy z nowego związku zawodowego w Komunikacji Miejskiej. Nawet niewielka zmiana ich stawki godzinowej znacznie wpływa na wzrost dodatkowych elementów wynagrodzenia, a tym samym na pełną stawkę wynikającą z ZUZP. W 2021 roku średnie wynagrodzenie kierowców w Komunikacji Miejskiej w Kołobrzegu bez nagród jubileuszowych i odpraw emerytalnych wyniosło 4309,35 zł brutto. Wyliczenia za okres 2022 roku kształtują średnie wynagrodzenie kierowców na 5089,79 zł brutto.

Robert Dziemba