Radni SLD i niezależni zaskarżyli uchwały o porozumieniu gmin i podwyżce cen wody do wojewody. Ich zdaniem są bezprawne.

Ostatnio wojewoda zachodniopomorski nie był przychylny Januszowi Gromkowi i rządzącej miastem PO, i uchylił uchwałę w sprawie porozumienia międzygminnego, które regulowałoby stosunki pomiędzy gminami a Kołobrzegiem. Dlatego 1 marca migiem zwołano sesję nadzwyczajną i przegłosowano niekorzystne dla mieszkańców Kołobrzegu porozumienie. Radni PO unikają jak ognia twierdzenia, że dokument ten jest niekorzystny. Twierdzą za to, że dzięki temu będzie czystszy Bałtyk. Tylko cena za wodę i ścieki kołobrzeżanom wzrosła, a na gminach spadła.

Sprawy te nie zostawiają radni opozycji, którzy złożyli w tej sprawie skargę u wojewody, żądając uznania uchwał za nieważne. Dziś zwołali konferencję prasową, na której poinformowali o swoim stanowisku. Nie ulega wątpliwości, że opozycja działa w interesie mieszkańców. Niestety, do tej pory wojewoda zachodniopomorski wydawał orzeczenia korzystne dla miasta na takiej zasadzie, że skarżących wysyłał do sądu administracyjnego. A tam sprawy mogą się wlec bez końca. Przypomnijmy. W 2010 roku to nasza redakcja odkryła, że porozumienie międzygminne podpisano bez uchwał rad gmin, a więc ze złamaniem prawa. Wojewoda przyznał nam rację, choć uchwały nie uchylił (dowiedz się więcej: przeczytaj). W 2011 roku uchwałę taryfową zaskarżył radny Henryk Bieńkowski - też bezskutecznie (dowiedz się więcej: przeczytaj).



Poniżej prezentujemy uzasadnienie do skargi do wojewody, którą podpisał szef Klubu SLD Jacek Woźniak i szef Klubu Radnych Niezależnych Henryk Bieńkowski:

Miejskie Wodociągi i Kanalizacja sp. z o.o. z siedzibą w Kołobrzegu w oparciu o stosowne zezwolenia prowadzi na terenie gmin: Gmina Miasto Kołobrzeg, Gminy Kołobrzeg, Gminy Dygowo, Gminy Gościno, Gminy Siemyśl, Gminy Sławoborze, Gminy Rymań i Gminy Ustronie Morskie, działalność własną gmin o charakterze użyteczności publicznej w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, w oparciu o przepisy ustawy z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (Dz.U. z 2006r. Nr 123, poz. 858), zwanej w dalszej treści skargi ustawą zaopatrzeniową. W dniu 1 marca 2013r. na sesji, Rada Miasta Kołobrzeg Uchwałą Nr XXIX/394/13 uchwaliła nowy tekst porozumienia międzygminnego stanowiącego załącznik do tej Uchwały, którego przedmiotem jest przejęcie przez Gminę Miasto Kołobrzeg od gmin: Dygowo, Siemyśl, Sławoborze, Ustronie Morskie i Rymań zadań w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków. Jednakże uchwalone porozumienie wykracza poza zakres dozwolony przepisem art. 3 ust. 2 ustawy zaopatrzeniowej i reguluje materię z tej ustawy zastrzeżoną dla przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych a ponadto w sposób sprzeczny z tymi przepisami o charakterze ustawowym.

Otóż: 
I. W art. 3 ust.1 w powiązaniu z art. 16 ust.1 ustawy zaopatrzeniowej ustawodawca jednoznacznie przesądził, że zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków jest zadaniem własnym odrębnie każdej gminy(!) a w przepisie art. 3 ust. 2 tej ustawy  w powiązaniu z art. 74 ust.2 ustawy o samorządzie gminnym zezwala na wspólne wykonywanie tego zadania przez kilka gmin poprzez scedowanie określonych w ustawie praw i obowiązków organów gmin na gminę wskazaną w porozumieniu międzygminnym. Zakres praw i obowiązków rad gmin i wójtów (burmistrzów lub prezydentów miast) jest precyzyjnie określony w następujących przepisach ustawy: art. 3 ust.3, art. 12 ust. 5, art. 19 ust.1, art. 21 ust. 4 i 5, art. 24 ust.1, 4, 6, 9a, art. 29 ust.2, art. 31 ust.1, ale tylko w zakresie dotyczącym gmin i tylko praw i obowiązków, o których mowa w tych przepisach, może dotyczyć porozumienie międzygminne w zakresie wspólnego wykonywania zadania własnego gmin polegającego na zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Ustawodawca zezwolił na wspólne wykonywanie tego zadania przez gminy wyłącznie ze względów organizacyjnych i finansowych, gdyż w sytuacji gdy jedno przedsiębiorstwo tak jak w omawianym przypadku, realizuje zadanie zbiorowego zaopatrzenia w wodę na terenie ośmiu gmin, połączenie ich zadań z ustawy zaopatrzeniowej  upraszcza organizacyjnie to zadanie oraz zmniejsza koszty ponoszone przez gminy, gdyż np. pozwala uchwalić jednocześnie taryfy za wodę i ścieki dla odbiorców usług kilku gmin na jednej sesji rady gminy przejmującej bez potrzeby organizowania sesji rad we wszystkich gminach.  

Omawiane porozumienie wykracza poza dozwolony i wskazany powyżej zakres, gdyż poza scedowaniem praw i obowiązków organów gmin na gminę  Miasto Kołobrzeg jako lidera, zawiera w § 4 regulacje dotyczące zasad ustalania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków odmienne od ustawowych, co wykracza poza zakres wskazany w art. 3 ust. 2 ustawy zaopatrzeniowej i narusza przepisy art. 20 ust. 1 – 5 tej ustawy, a które to przepisy mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Ponadto adresatami i wyłącznymi wykonawcami tych norm ustawowych w zakresie zasad określania taryf za wodę i ścieki są przedsiębiorstwa wodociągowo -kanalizacyjne, prowadzące w związku z normą art. 3 ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej działalność na poszczególnej gminie(!), a nie jak to widzą strony – gminy  porozumienia, na ośmiu gminach traktowanych jako jedna aglomeracja, o czym  jednoznacznie przesądza treść norm z art. 20 ust. 1 do 5 stanowiąc m. in., że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne (działające poprzez swój zarząd) określa taryfę na okres dwunastu miesięcy na podstawie niezbędnych przychodów, po dokonaniu ich alokacji na poszczególne taryfowe grupy odbiorców usług. Grupy taryfowe natomiast wyodrębnia się w poszczególnej gminie oddzielnie, w zależności od lokalnych uwarunkowań(!), na co ustawodawca zwraca szczególną uwagę w przepisie § 10 rozporządzenia Ministra Budownictwa z dnia 28 czerwca 2006r. w sprawie określania taryf, wzoru wniosku o zatwierdzenie taryf oraz warunków rozliczeń za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków (Dz.U. z 2006r. Nr 127, poz. 886), zwanego w dalszej treści rozporządzeniem taryfowym.
Z kolei przepisy § 10 i 11 rozporządzenia taryfowego określają sposób alokacji kosztów na obszarze poszczególnej gminy na grupy taryfowe stanowiąc, że alokacji tej dokonuje się uwzględniając wskazane już lokalne uwarunkowania, a w szczególności: wielkość zróżnicowania kosztów świadczenia usług w poszczególnych grupach odbiorców, a następnie dokonuje się podziału kosztów na grupy taryfowe przyjmując wskaźniki alokacji kosztów wyliczone na podstawie udziałów poszczególnych grup odbiorców w całkowitej ilości dostarczonej wody lub odebranych ścieków.

Należy w tym miejscu także podkreślić, że zadanie w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gmin: Gmina Miasto Kołobrzeg, Gminy Kołobrzeg, Gminy Ustronie Morskie, Gminy Dygowo, Gminy Siemyśl, Gminy Rymań, Gminy Gościno i Gminy Sławoborze, prowadzi firma Miejskie Wodociągi i Kanalizacja z siedzibą w Kołobrzegu, działająca w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, a więc posiadająca odrębną od wskazanych Gmin osobowość prawną i adresowane bezpośrednio przez ustawodawcę do jej Zarządu normy z art. 20 ust. 1 – 5 oraz inne normy z ustawy zaopatrzeniowej, uniemożliwiają organom gmin  ingerencję tych Gmin w zasady tworzenia taryf za wodę i ścieki. Inna niewątpliwie byłaby sytuacja gdyby przedsiębiorstwo to funkcjonowało jako zakład budżetowy. Wówczas to gminy bezpośrednio prowadziłyby działalność w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków i mogłyby w porozumieniu międzygminnym zawrzeć zasady tworzenia taryf, tak jak w § 4 tego porozumienia, z tym zastrzeżeniem, że byłyby zgodne  z zasadami określonymi w ustawie zaopatrzeniowej. Aktualnie takiej możliwości nie ma. Zatem należy uznać, że naruszają przepisy art. 3 ust. 1 i art. 20 ust. 1-5 ustawy zaopatrzeniowej oraz art. 201 § 1 Kodeksu spółek handlowych, zapisy zawarte w § 4 ust. od 1 do 10  porozumienia międzygminnego, zobowiązując MWiK Spółkę z o.o. do uśrednienia kosztu dostawy 1 m³ wody i 1 m³ odbioru ścieków z całego terenu działania oraz wyodrębnienia z tych wspólnych kosztów tylko podatku od nieruchomości dla każdej z gmin jako podstawy różnicującej ceny taryfowe dla odbiorców w poszczególnej gminie. Taki sposób ustalenia cen powoduje, że odbiorcy usług z terenu miasta Kołobrzeg, gdzie koszt dostawy wody i odbioru ścieków jest najniższy (ok. 45 tyś. mieszkańców na niewielkim obszarze) partycypują w kosztach dostawy wody i odbioru ścieków na pozostałych gminach, gdzie mieszkańców jest od kilkuset do 1,5 tysiąca. Bardzo jaskrawym przypadkiem w tak stworzonej sytuacji są koszty dostawy wody i odbioru ścieków z Gminy Sławoborze w powiecie Świdwińskim, odległej od Kołobrzegu o kilkadziesiąt kilometrów.

II. W porozumieniu uczestniczy tylko siedem z ośmiu gmin na terenie których „MWiK” Spółka z o.o. prowadzi swoją działalność. Nie uczestniczy w porozumieniu Gmina Gościno. Zatem koszty dostarczania wody i odbioru ścieków o których mowa w art. 20 ust. 3-5  ustawy zaopatrzeniowej dla tej Gminy, będące podstawą ustalenia cen dla odbiorców usług z tej Gminy, muszą zostać wydzielone na podstawie przepisu art. 3 ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej. Z tego też powodu ustalenie w porozumieniu ( § 4 ust. 2 i 3), że dla gmin uczestniczących w porozumieniu średni koszt dostarczenia wody i odbioru ścieków będzie liczony z całego obszaru działania Spółki „MWiK” a więc z obszaru obejmującego też Gminę Gościno, ewidentnie i bezprawnie zaniży ceny taryfowe na tych gminach. Z przepisów art. 20 ust. 3 – 5 jednoznacznie wynika, że do ustalenia cen taryfowych muszą być brane rzeczywiste i wszystkie koszty świadczenia usług na danej gminie, a nie na obszarze innej gminy, a ponadto zapis ten narusza normę z § 3 pkt 1 lit. a) rozporządzenia taryfowego gdyż pozbawia przedsiębiorstwo wodociągowo -kanalizacyjne część niezbędnych przychodów.    

III. Porozumienie międzygminne zawarte zostało pomiędzy Gminą Miasto Kołobrzeg a Gminami: Dygowo, Siemyśl, Sławoborze, Ustronie Morskie i Rymań, co wynika z jego preambuły. Tymczasem w zapisie § 4 ust. 4 porozumienia stanowi się, że w pierwszym roku obowiązywania porozumienia koszty przypadające do pokrycia przez Miasto i Gminę Kołobrzeg (za wyjątkiem podatku od nieruchomości) nie przekroczą 82% ogółu kosztów na wodzie i ściekach. Skoro Gmina Kołobrzeg nie jest Stroną porozumienia, to uczestnicy tego porozumienia nie mają podstawy prawnej do decydowania o kosztach i cenach taryfowych dla odbiorców usług na obszarze tej gminy. Po drugie, ustalone w porozumieniu do pokrycia przez Miasto i Gminę Kołobrzeg koszty zbiorowego zaopatrzenia  w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków w niepełnej wysokości gdyż tylko w 82% jest sprzeczne z przepisem art. 20 ust. 3 ustawy zaopatrzeniowej oraz przepisem § 3 pkt 1 lit. a) rozporządzenia taryfowego gdyż spowoduje, że Spółka „MWiK” Sp. z o.o. poniesie stratę gdyż porozumienie nie odpowiada na pytanie, z jakiego źródła zostanie uzupełnione brakujące 18% kosztów świadczenia usług. Po trzecie w omawianym zapisie § 4 ust. 4 porozumienia ustalono, że te 82% kosztów obowiązuje tylko w pierwszym roku obowiązywania porozumienia(!). Skoro pierwszym rokiem obowiązywania porozumienia jest rok od dnia podpisania porozumienia, to oznacza, że cezura 82% obowiązywać będzie do dnia 1 marca 2014r., a porozumienie nie wskazuje co będzie po tej dacie do końca okresu obowiązywania taryf tj. do 6 kwietnia 2014r. Zapis powyższy narusza zatem przepis art. 20 ust. 1 ustawy zaopatrzeniowej gdyż taryfy przedsiębiorstwo określa na 1 rok, ale liczony jako 12 miesięcy od daty wejścia w życie tych taryf. Zatem użyty w porozumieniu zwrot „w pierwszym roku obowiązywania porozumienia” nie pokrywa się z rokiem obowiązywania taryf.

IV. W zapisach § 4 ust. 8 i 9 strony porozumienia międzygminnego postanowiły, że dla celów naliczenia kosztów do stworzenia wniosku taryfowego dla Miasta i Gminy Kołobrzeg będą liczone wspólnie dla tych Gmin  koszty zbiorowego zaopatrzenia oraz, że cena 1 m³ wody i ścieku dla tych Gmin będą naliczane według wzoru i zasad opisanych w § 4 ust. 2 i 3 porozumienia z tą różnicą, że kwoty należnego podatku od nieruchomości dla tych Gmin będą liczone wspólnie co spowoduje, że ceny taryfowe 1 m³ wody i ścieków będą na ich obszarze jednakowe. Po pierwsze, zapisy te nie mogą być skuteczne wobec Gminy Kołobrzeg skoro nie uczestniczy ona w porozumieniu, a po drugie zapisy te naruszają przepisy art. 3 ust. 1 i art. 20 ust. 4 ustawy zaopatrzeniowej, a po trzecie naruszają też z niewiadomych powodów zasadę ustanowioną przez same Strony  w § 4 ust. 2 i 3 porozumienia, zgodnie z którą podatek od nieruchomości płacony gminom jest cenotwórczy dla każdej z gmin - stron porozumienia odrębnie(!). Zsumowanie podatków z tych dwóch gmin dla celów taryfowych, w sytuacji gdy kwoty tych podatków są różne powoduje, że odbiorcy usług z jednej z tych gmin będą dopłacać do cen obowiązujących odbiorców usług na obszarze drugiej z tych gmin. Będzie to identyczne jak zabronione przez przepis § 3 pkt 1 lit. c) rozporządzenia wykonawczego subsydiowanie skrośne odbiorców usług z jednej gminy, przez odbiorców usług z drugiej gminy.

V. We wskazanym art. 20 ust. 4 ustawy ustawodawca stanowi, że przedsiębiorstwa wodociągowo - kanalizacyjne ustalają niezbędne przychody, o których mowa w ust. 2, uwzględniając w szczególności koszty związane ze świadczeniem usług, poniesione w poprzednim roku obrachunkowym, ustalone na podstawie ewidencji księgowej, z uwzględnieniem planowanych zmian tych kosztów w roku obowiązywania taryfy.
Niezbędne przychody są najistotniejszym elementem dla prawidłowej konstrukcji taryfy, wspiera się na nich cały proces stanowienia cen. I te niezbędne przychody obejmują w szczególności koszty z poprzedniego roku obrachunkowego ustalone na podstawie ewidencji księgowej z uwzględnieniem planowanych zmian tych kosztów w roku obowiązywania taryfy.
Porozumienie natomiast za koszt dostarczenia 1 m³ wody i odebranego 1m³ ścieków uznaje przyszły przychód, który zamierza osiągnąć w roku obowiązywania taryfy i podzielony przez planowaną sprzedaż wody i odebranych ścieków w roku taryfowym, co narusza jednoznacznie zasadę z art. 20 ust. 4 ustawy i zamazuje niewątpliwą różnicę pomiędzy przychodami, a kosztami świadczenia usług.

VI. w § 4 ust. 3 porozumienia ustalono, że podstawą dla wyliczenia ceny taryfowej dla poszczególnej gminy będzie koszt dostarczenia wody na obszarze danej Gminy, ustalony w wyniku przemnożenia kosztu dostarczenia 1 m³ wody, określonego dla całego obszaru działania Spółki MWiK Sp. z o.o., przez planowaną ilość sprzedanej wody na obszarze danej Gminy i powiększony o należny danej Gminie od Spółki MWiK Sp. z o.o. podatek od nieruchomości. Obliczony w ten sposób koszt dostarczenia wody, po podzieleniu przez planowaną sprzedaż wody w danej Gminie da cenę 1 m³ wody. Taryfowa cena 1 m³ ścieków dla poszczególnych stron porozumienia będzie określona podobnie, jak w przypadku 1 m³ wody.
Powyższa regulacja narusza zasadę zawartą w art. 20 ust. 2 ustawy zaopatrzeniowej, która stanowi, że przedsiębiorstwo wodociągowo -kanalizacyjne określa taryfę dla odbiorców usług na obszarze danej gminy w  oparciu o niezbędne przychody i po dokonaniu ich alokacji na poszczególne taryfowe grupy odbiorców usług.

VII. Wniosek taryfowy został złożony Prezydentowi Miasta Kołobrzeg w dniu 25 stycznia 2013r, tj. w terminie 70 dni przed planowanym wejściem taryf w życie. MWiK sp. z o.o. opracowała taryfy i opłaty na podstawie porozumienia międzygminnego, które – po interwencji Pana Wojewody (vide Rozstrzygniecie nadzorcze Wojewody Zachodniopomorskiego NK.3.4131.131.2013.KJ z dnia 22 lutego 2013r) – zostało podpisane i weszło w życie dopiero w dniu 1 marca 2013r. Tego samego dnia, ale kilka godzin wcześniej Radni Rady Miasta Kołobrzeg otrzymali w materiałach na sesję projekt uchwały ws. zatwierdzenia taryf, który – jak wynika z projektu uchwały (w załączeniu) - został sporządzony w dniu 26 lutego 2013r, a więc w tym dniu zakończył się proces weryfikacji wniosku przez Prezydenta Miasta Kołobrzeg. Wnioskowi taryfowemu, a w konsekwencji Uchwale Nr XXX/398/13 Rady Miasta Kołobrzeg z dnia 12 marca 2013r w sprawie zatwierdzenia taryf dla zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków na terenie Gminy Miasto Kołobrzeg, Gminy Kołobrzeg, Gminy Dygowo, Gminy Sławoborze, Gminy Ustronie Morskie i Gminy Siemyśl zarzucamy naruszenie zasad o których jest mowa w art. 20 i art. 24 ustawy zaopatrzeniowej, poprzez złożenie i rozpatrywanie wniosku taryfowego sporządzonego w myśl nieistniejącego porozumienia międzygminnego, przez co Prezydent Miasta Kołobrzeg dokonywał weryfikacji stawek taryfowych dla gmin Ustronie Morskie, Dygowo, Siemyśl i Sławoborze bez podstawy prawnej. Przedmiotowa uchwała winna być wyeliminowana z obrotu prawnego również z powodów opisanych w punktach I. – VI.

Z powodów wskazanych powyżej zaskarżone uchwały, jako naruszające wskazane normy prawne rangi ustawowej o charakterze bezwzględnie obowiązującym powinny zostać uznane za nieważne i wyeliminowane z obrotu prawnego.