Rościęcino to ważna wieś na terenie gminy Kołobrzeg, położona 7 km na południe od Kołobrzegu nad Parsętą. Miejscowość powstała na północnym skraju płaskie przewyższenia moreny dennej Charzyna (przeczytaj). Jest to dość pofałdowany i piaszczysty teren, który przed wojną służył jako garnizonowy plac ćwiczeń. Rośnie tam Rościęciński Las, a tereny nad rzeką są wodonośne.

Rościęcino na średniowiecznych pergaminach pojawia się w 1276 roku jako Ressentin oraz Rossantnin. W 1278 roku jest już Rossentin, a w 1302 roku Rossentyn. Według dra Andrzeja Chludzińskiego, nazwa pochodzi od nazwy osobowej "Rosz" lub "Roszęta". Nazwa powinna więc Roszęcino. Ciekawie prezentuje się dawne brzmienie zapisane przez niemieckich kancelistów. Miało to też wpływ na nazewnictwo powojenne, gdy przez pewien czas było Rozcięcino (od rozciąć), a także Rościęcino.

Historia Rościęcina jest bardzo ciekawa i starożytna. Natrafiono tam na brązowy napierśnik, o którym głośno było podczas odkrycia skarbu z Sidłowa, ze względu na analogie pomiędzy zabytkami (przeczytaj). Wydobyto również topór z krzemienia w Bezprawiu. Oprócz tego, w Rościęcinie i okolicy znajdowano równie ciekawe zabytki, w tym wyposażenie grobowe z epoki żelaza, a także pochówki ciałopalne w urnach. Trzeba podkreślić, że teren wokół miejscowości był od wieków atrakcyjny osadniczo, zarówno ze względu na występowanie bogatego w zwierzynę lasu, ale także rzeka i znajdującego się tam budulca w postaci kamieni. Wszystkie znaleziska na tym terenie miały charakter przypadkowy, najczęściej podczas prac polowych. Nie prowadzono tam żadnych badań archeologicznych, a przedwojenne zabytki, szczególnie te, które znajdowały się w dawnym muzeum kołobrzeskim, nie przetrwały okresu walk o Kołobrzeg. Mogły także zostać rozkradzione lub zniszczone po wojnie.

Rościęcino pojawia się w średniowiecznych dokumentach w 1276 roku, kiedy to biskup kamieński Hermann von Gleichen zatwierdza posiadłości kołobrzeskiej kapituły. W przypadku Rościęcina nie budzi wątpliwości, że wieś funkcjonowała wcześniej, prawdopodobnie już w okresie kolonizacji niemieckiej w I poł. XIII wieku. Na początku XIV wieku stanowiła ona własność rodu Rahmelow, a wiemy o tym ze względu na sprzedaż wsi za 700 marek Konradowi Witte i Konradowi von Munster. Transakcję tę zaakceptował w 1304 roku biskup kamieński. Wzmianek na temat Rościęcina i Kołobrzegu z tego okresu mamy więcej, a to za sprawą budowy kościoła Mariackiego w naszym mieście. Mamy wzmianki źródłowe w tym zakresie, jak chociażby ta z 1314 roku, dotycząca fundacji ołtarza św. Jakuba Starszego Apostoła, na co czwartą część Rościęcina przeznaczył Konrad Witte. Kolejna wzmianka pochodzi z 1316 roku i informuje o fundacji ołtarza św. Marcina, na co czwartą część Rościęcina przeznaczył Heinrich Siegfried. Również w 1316 roku ma miejsce fundacja czwartego już ołtarza, których istnienie w kościele Mariackim jest potwierdzone w źródłach, poświęconego św. Bartłomiejowi apostołowi. Na jego wykonanie Konrad Witte zabezpieczył czwartą część wsi Rościęcino. W każdym razie Rościęcino przez wieki służyło kołobrzeskiej kapitule i kościołowi. I choć nie znamy jego dokładnych losów po wprowadzeniu reformacji, wieść była kierowana przez kler aż do 1811 roku, kiedy to kapituła została zlikwidowana. Właściwy podział wsi oraz zmiany gospodarcze nastąpiły dopiero w połowie XIX wieku.

W 1780 roku żyło tu 77 osób w 11 domostwach. Liczba ta stale rosła, aby w 1905 roku osiągnąć stan 249 osób, który był największy w historii. Potem liczba mieszkańców spadała, w 1925 roku było tu jedynie 30 zamieszkałych budynków, a w 1939 roku liczba mieszkańców wynosiła 184 osoby. Wydaje się, że Rościęcino straciło swoją funkcję wraz z końcem średniowiecza. Leżało zbyt na uboczu, nad rzeką, gdzie nie było żadnego mostu, więc nie było tu funkcji gospodarczej. Widzimy tu jedynie funkcję rolniczą i tak było do 1945 roku. Zresztą, w średniowieczu miejscowość też nie wybiła się na samodzielność, bo nawet pod kątem administracji kościelnej podlegała Charzynu. W Rościęcinie nigdy nie wybudowano również kościoła. W połowie XIX wieku powstała droga do Gościna, więc skorzystało na tym i Rościęcino. Manfred Vollack, na bazie opracowania którego opieram się w dużej części, pisząc artykuły o historii ziemi kołobrzeskiej, zwraca uwagę, że w okolicy Rościęcina biegł też dawny szlak solny, to jednak gospodarczo nie wybijało to Rościęcina na jakąś potęgę. W 1880 roku powstała nowa droga od strony Rościęcina do Charzyna. Gdy pod koniec XIX wieku zbudowano wąskotorówkę, ominęła ona Rościęcino. Mieszkańcy mogli korzystać z przystanku kolejowe w Bezprawiu, 2 kilometry w kierunku Kołobrzegu.

W 1904 roku zapadła decyzja o budowie stacji pomp w Rościęcinie. Obecnie ta część Rościęcina nazywana jest Kopydłówkiem. Przed wojną nazywano to Rossenthin Wasserwerk. Jak podaje Vollack, w tej wsi zawsze była bardzo dobra woda. Tutejsi rolnicy wydobywali ją i sprzedawali na kołobrzeskim targowisku po 3 feningi. Wreszcie, kołobrzeski magistrat zakupił ziemię i po wykopaniu studni, zbudowano ujęcie wody, a do Kołobrzegu dociągnięto wodociąg. Wodę zaczęto pompować od 1 stycznia 1906 roku.

Rościęcino odegrało pewną rolę w 1945 roku, w okresie walk o Kołobrzeg. Gdy jeszcze w nocy 4 marca drogą od strony Gościna zmierzały sowieckie czołgi T34-85, ich załogi skręciły na Rościęcino. Tłumaczy się to tym, że tu znajdował się garnizonowy plac ćwiczeń, co wyczytano na mapach. W tym czasie, jak wskazuje Johannes Voleker, w swojej pracy "Ostatnie dni Kołobrzegu", w kierunku Rościęcina działania rozpoznawcze prowadził pododdział grupy Hitlerjugend. Rosjanie rozbili zwiad, a ranny podporucznik Achtner z Zieleniewa zawiadomił komendanta miasta, że zbliża się 25-30 rosyjskich czołgów. Dzięki temu, płk Fullriede o godz. 4 rano ogłosił alarm i stan oblężenia. Miasto przygotowywało się na nadejście nieprzyjaciela. Sowieci unieruchomili stację pomp i udali się w kierunku Kołobrzegu. Samo Rościęcino odegrało również ważną rolę w okresie walk o Kołobrzeg. Miało znaczenie strategiczne, poza dogodnym zejściem do rzeki: znajdowało się poza (w miarę) skutecznie kierowanym zasięgiem niemieckiej artylerii okrętowej (odległość od morza w linii prostej ok. 7,5 km). W tym miejscu zatrzymywały się lub działały różne oddziały i pododdziały. 12 marca do godz. 15.00 w tej miejscowości rozmieścił się sztab 2 Brygady Artylerii Haubic. Sama brygada, dowodzona przez płk. Kazimierza Wikientiewa, która ogniem wspierała działa 3 Dywizji Piechoty, dokonała przegrupowania na wschodni brzeg rzeki i rozlokowała się pomiędzy Stramnicą i Niekaninem. 8 batalion saperów z 1 Brygada Saperów 10 marca w godz. 8.00-22.00 zrealizował budowę mostu na Parsęcie w rejonie Rościęcina o długości 40 metrów. W zależności od źródeł, można spotkać się z informacją, że miał on nośność 40 ton, albo początkowo 16, a potem nośność podniesiono do 60 ton. Dzięki temu, możliwe było połączenie obu brzegów rzeki pod Kołobrzegiem, co pozwalało na lepszą komunikację grupy operacyjnej wydzielonej do zdobycia Kołobrzegu. W 2011 roku odbyła się rekonstrukcja historyczna, pt. "Na drodze stało Rościęcino" (zobacz).

Robert Dziemba
Fot. Mafred Vollack, Das Kolberger Land, Husum 1999.