Clear Sky

8°C

Kołobrzeg

29 marca 2024    |    Imieniny: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy
29 marca 2024    
    Imieniny: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy

Redakcja: tel. 500-166-222 poczta@miastokolobrzeg.pl

Portal Miasto Kołobrzeg FBPortal Miasto Kołobrzeg na YT

Regionalny Portal Informacyjny Miasta Kołobrzeg i okolic

reklama

reklama

reklama

informacje kołobrzeg, dzwon, bazylika, historiaTo prawdziwa gratka dla miłośników historii miasta: nagranie dzwonów kościoła mariackiego sprzed 1945 roku. Można je porównać z obecną barwą dzwonów.


Laudo Deum verum, plebem voco, congrego clerum, Defunctos ploro, postem fugo, festa decoro” (wielbię Boga prawdziwego, zwołuję lud, gromadzę duchowieństwo, opłakuję zmarłych, oddalam zarazę i przyozdabiam święta) – to funkcja dzwonów, znana od wieków, funkcja, która nie uległa zmianie. Dzwony wpisały się w historię naszego miasta. Mieliśmy ich sporo, choć do dziś ocalały zaledwie dwa – reszta to nówki sztuki. Pierwszy zabytkowy dzwon znajduje się w środkowej latarni hełmu wieżowego bazyliki. Pochodzi z 1895 roku. Drugi, to niewielki dzwon na małym kościele nad Parsętą. Został odlany w 1897 roku.

72 centnary ważył największy i najstarszy dzwon kolegiaty (zakładając, że jeden centnar ważył około 50 kg, to dzwon ten ważył ponad 3,5 tony! Robił wrażenie jak na… 1272 rok. Szeroko o dzwonach kolegiaty pisze pastor Johann Mass w swojej broszurce wydanej w 1837 roku. Jest to jedyny autor, który tak obszernie opisał to wyposażenie kolegiaty. Nie ulega wątpliwości, że w 1272 roku, patrycjat kołobrzeski i kapituła dopiero zakładali budowę potężnej kolegiaty. Używano wtedy stojącego na miejscu prezbiterium niewielkiego kościoła św. Mikołaja. Na pewno na jego wieży takiego dzwonu powiesić się nie dało. Dzwon ten mógł pochodzić ze Startego Miasta, czyli dzisiejszego Budzistowa. Przecież to tam znajdowała się pierwsza kolegiata, choć jak wiemy, w okolicach lokacji nowego miasta w 1255 roku była ona w złej kondycji technicznej. Być może dzwon ten został odlany na zakończenie jakichś prac remontowych zakończonych w 1272 roku. To tylko hipotezy, na które brakuje jakiegokolwiek poparcia w źródłach. W każdym razie, tak duży dzwon w takim okresie, nie pasuje do żadnego z istniejących wówczas kościołów. Być może był to dzwon wolnostojący? Na to pytanie odpowiedzi nie poznamy, w każdym razie, dzwon ten aż do 1945 roku wisiał w północnej wieży kolegiaty, gdzie został wciągnięty po jej wybudowaniu w 1430 roku. Pastor Mass w swojej książce zachwala stop, z którego ten historyczny dzwon został odlany, że nie śniedzieje i dobrze brzmi. Zauważa również, że w 1820 roku serce dzwonu rozpadło się na dwie części.

Drugi co do wielkości dzwon, został odlany w 1333 roku. Według źródła, posiadał on popularny w średniowieczu napis: „O Rex gloriae, Christe, veni cum pace” (Wieczny Królu, Chryste, przyjdź z pokojem). Rozpadł się na dwie części podczas dzwonienia na pogrzebie 10 grudnia 1638 roku. Odlano go na nowo w 1639 roku. Ważył 3800 funtów. W 1659 roku odlano go na nowo. 18 maja 1679 roku dzwon pękł znowu. Jak zaznacza Mass, tego dnia było dużo pogrzebów. Dzwon naprawiono dopiero w 1746 roku, ale nie używano go już tak często.

Posłuchaj dzwonów sprzed 1945 roku:

{mp3}sound3/dzwony2{/mp3}

Kolejny, tym razem mały dzwon, odlano w 1609 roku. Prawdopodobnie, został umieszczony w kopulastej sygnaturce, która znajdowała się na dachu, nad szczytem wschodnim korpusu nawowego. Było to dzwon tzw. mszalny. Też pękał kilka razy, m.in. 26 lutego 1671 roku podczas pogrzebu, a w 1726 roku podczas zimy.

W środkowej wieży były 3 małe dzwony. Pierwszy z nich został odlany w 1338 roku i ważył 28 centnarów (ok. 1,4 tony). Wybijał godziny. 2 pozostałe dzwony wybijały pół godziny – odlano je w 1718 roku. Po raz pierwszy zadzwoniły 20 października 1718 roku o godz. 14.00. Najmniejszy z dzwonów dzwonił na początku liturgii, podczas czytania ewangelii i głównej modlitwy. Powstał w 1523 roku. Warto zaznaczyć, że dzwon z 1338 roku, był pierwszym, który odmierzał czas w naszym mieście. Do wieży środkowej musiał trafić dopiero pod koniec XVI wieku.

Sprawa dzwonienia w Kołobrzegu, była w okresie średniowiecza szczegółowo uregulowana. Uprzywilejowana była kolegiata. Zgodnie ze specjalnymi przepisami, wydanymi przez Konrada IV – biskupa kamieńskiego, w innych kościołach nie można było dzwonić wcześniej, niż nie odezwał się dzwon w kościele Maryi Panny. Od 1663 roku, zgodnie z prawem brandenburskim, dzwony mogły dzwonić codziennie o godz. 10.00 i 16.00 oraz w przypadku dużego zagrożenia. Jak informuje pastor Mass, w 1837 roku, dzwony kolegiaty odzywały się codziennie o godz. 6.00, 12.00 i 16.00.

Dzwony kolegiaty przetrwały I wojnę światową, na rzecz której zabierano metal z kościołów, w tym dzwony. Z kościoła zdjęto jedynie miedzianą blachę. Najprawdopodobniej dzwony kolegiaty widać na filmie Veita Harlna „Kolberg”. Zostały one zniszczone w marcu 1945 roku, razem z całą kolegiatą.

Pierwszy dzwon, został zainstalowany w latarni środkowego hełmu wieżowego w 1984 roku. Nazywa się „Św. Marcin” i został odlany w Bochum w 1895 roku dla katolickiego kościoła św. Marcina w Kołobrzegu. Ma przepiękne brzmienie. Przetrwał walki o miasto i przed rozbiórką świątyni w 1956 roku, został zabezpieczony w jednej z szop. Miał pęknięte serce. Od 1984 roku dzwoni codziennie w Kołobrzegu w samo południe na „Anioł Pański”. Pozostałe dwa dzwony – „Maryja” – większy dzwon zainstalowany w południowym hełmie wieżowym (dzwoni o 18.30), a także „Św. Józef” – mały dzwon zainstalowany w hełmie północnym (dzwoni o 6.30), zostały odlane w 1986 roku w ludwisarni braci Skubiszyńskich w Poznaniu.

Posłuchaj obecnzch dzwonów bayzliki:

{mp3}sound3/dzwony1{/mp3}

Sam fakt, że możemy posłuchać przedwojennych dzwonów kolegiaty, na pewno spodobał się miłośnikom historii naszego miasta. Dzięki multimediom, ta historia staje się nam bliższa.

Robert Dziemba

Nagranie dzwonów sprzed 1945 roku pochodzi z archiwum doktora Hieronima Kroczyńskiego
Autor dziękuje za pomoc w powstaniu artykułu Joannie Kostorz

Fot. archiwum autora, Jerzy Patan



informacje kołobrzeg, dzwon, bazylika, historia

informacje kołobrzeg, dzwon, bazylika, historia

informacje kołobrzeg, dzwon, bazylika, historia

informacje kołobrzeg, dzwon, bazylika, historia

informacje kołobrzeg, dzwon, bazylika, historia

reklama

reklama

reklama

reklama

reklama

Dodaj komentarz

UWAGA!
Komentarze są prywatnymi opiniami Czytelników, za które redakcja nie ponosi odpowiedzialności. Publikowanie jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu. Jeśli jakikolwiek komentarz narusza obowiązujące prawo lub zasady współżycia społecznego, prosimy o kontakt poczta@miastokolobrzeg.pl. Komentarze niezwiązane z artykułem, naruszające regulamin lub zawierające uwagi do redakcji, będą usuwane.

Komentarze zostaną opublikowane po akceptacji przez moderatora.

Zgody wymagane prawem - potwierdź aby wysłać komentarz



Kod antyspamowy
Odśwież

Administratorem danych osobowych jest  Wydawnictwo AMBERPRESS z siedzibą w Kołobrzegu przy ul. Zaplecznej 9B/6 78-100 Kołobrzeg, o numerze NIP: 671-161-39-93. z którym możesz skontaktować się osobiście pod numerem telefonu 500-166-222 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej wysyłając wiadomość mailową na adres poczta@miastokolobrzeg.pl Jednocześnie informujemy że zgodnie z rozporządzeniem o ochronie danych osobowych przysługuje ci prawo dostępu do swoich danych, możliwości ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania w zakresie wynikającym z obowiązującego prawa.

reklama