Clear Sky

8°C

Kołobrzeg

29 marca 2024    |    Imieniny: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy
29 marca 2024    
    Imieniny: Wiktoryna, Cyryl, Eustachy

Redakcja: tel. 500-166-222 poczta@miastokolobrzeg.pl

Portal Miasto Kołobrzeg FBPortal Miasto Kołobrzeg na YT

Regionalny Portal Informacyjny Miasta Kołobrzeg i okolic

reklama

reklama

reklama

Lokacja miasta dla bogatych, a co z biednymi?


Gdy piszemy o lokacji Kołobrzegu, której kolejną, 768 rocznicę obchodzimy (23 maja), wskazujemy, że Kołobrzeg stał się miastem bogatym, jednym z najważniejszych w regionie dzięki szybkiemu członkostwu w Hanzie. Fakty się zgadzają. Jednakże to dochodzenie do prosperity było wydłużone w czasie i trwało, osiągając pewne sukcesy węzłowe. Nie było jednak tak, że powstało miasto i już wszyscy byli bogaci. Bieda była i była widoczna oraz odczuwalna.

Bóg dał, Bóg wziął, tak w średniowieczu powtarzano słowa Hioba i inne cytaty biblijne, aby zmierzyć się z przeciwnościami losu. Była siła wyższa, która każdą majętność mogła obrócić w pył. Pożary, wojny, choroby, epidemie – lista zagrożeń czyhających na człowieka wieków średnich jest naprawdę długa. W miastach w jakiś sposób zdawano sobie sprawę, że bez próby wpływania na los ludzi biednych, nie uda się rozwiązać pewnych problemów społecznych. Nie do końca bezpośrednio, ale problem ten próbowano rozwiązać fundując szpitale. W Kołobrzegu, taka fundacja nastąpiła dość szybko, bo informacje na ten temat fundacji szpitala Św. Ducha mamy już w 1266 roku. Oznacza to, że 11 lat po formalnej lokacji, osadnicy i koloniści zauważyli taką potrzebę, która została formalnie uregulowana. Była to fundacja władz miejskich, nie kościelnych, choć jak pisze prof. Marian Rębkowski, instytucja ta podlegała także władzy kościelnej. Wydaje się, jak wskazuje ten wybitny badacz dziejów średniowiecznego Kołobrzegu, że rada miejska nadzorowała szpital, a duchowieństwu podlegał kościół (kaplica), wzmiankowany już w 1282 roku.

Powyższe oznacza, że już na początku istnienia miasta, powstała instytucja zajmująca się osobami biednymi, ale także chorymi. Schronienie znajdowali tam także podróżni przejeżdżający przez Kołobrzeg. Prof. Rębkowski wskazuje także, że początkowo szpital mógł być nastawiony na pomoc tutejszej gildii zakładającej miasto, ale później uległo to zmianie. Początkowo, nie było limitu przyjęć, ale jak podaje H. Riemann, w 1429 roku rada takowy wprowadziła: wiek 50 lat. Kto go nie osiągnął, nie mógł zostać pensjonariuszem szpitala, choć zaznaczyć należy, że to zacny wiek w okresie średniowiecza. Szpital Św. Ducha nie był zresztą jedynym takim miejscem w Kołobrzegu. Przed 1282 rokiem wzmiankowany jest szpital Św. Jerzego przed Bramą Kamienną. Tu znajdowała się kaplica i cmentarz. W 1437 roku mamy informację o szpitalu Schlieffenów, a w 1421 roku o szpitalu Holków. Ostatni szpital, a właściwie dom opieki nad chorymi i obcymi (tzw. Elandehaus), znajdował się poza murami miasta.

Nie wiemy, ile osób początkowo mogło przebywać w szpitalu. W opracowaniach niemieckich zawarte są dane już z okresu nowożytnego. W XVII wieku były tam 23 cele, a w XVIII wieku mamy informację że zamieszkiwało tam 40 osób. Opracowanie archeologiczne omawia zagadnienie funkcjonowania szpitala w początkowym jego okresie. Pozyskane dane pochodzą z wykopalisk na działce przy skrzyżowaniu ulicy Budowlanej i Mariackiej. Odkryte tam pochówki obejmują 26 szkieletów, dość mocno zniszczonych w wyniku realizowanej tam późniejszej zabudowy. Dzięki analizie szczątków zmarłych, a także odkrytych zabytków, można stwierdzić, że byli to w większości ludzie biedni, na co wskazywałby charakter badanej instytucji. Byli to ludzie zaawansowani wiekowo i starzy. Zabytki skórzane, w szczególności buty, miało mocno zniszczone podeszwy. Duża ich liczba była poddawana różnym naprawom. Pochówki były skromne, bez trumien. W grobach nie stwierdzono śladów wyposażenia, nawet śladów ubrań.

Powstaje problem z wyjaśnieniem chronologii powstania szpitala i kościoła. Patrząc na daty: 1266 i 1282, które znajdują się w źródłach, sprawa wydaje się oczywista. Najpierw powstał szpital, a być może w tym samym czasie lub nieco później kościół Św. Ducha, o którym mowa we wzmiance z 1282 roku. Problem w tym, że dotychczasowe wyniki badań archeologicznych nie potwierdzają istnienia w tym miejscu takiego kościoła, jaki znamy z ikonografii miasta z XVII wieku w okresie II połowy XIII wieku. Choć to tylko przypuszczenia, ze względu na ograniczony zasięg terytorialny badań, prawdopodobnie pierwsze zabudowania były drewniane. Podobnie kościół musiał być wykonany z drewna. Według archeologów, budowa obiektu murowanego musiała nastąpić dopiero w I połowie XIV wieku. W 1646 roku szpital objął pożar. Ogień uszkodził także sam kościół, odbudowany dzięki środkom rady miejskiej. Ostatecznie, rozebrano go w II połowie XIX wieku.

Przykład szpitala Św. Ducha to dowód na szybkie zagospodarowywanie miasta lokowanego na surowym korzeniu w nowym miejscu, w oddaleniu od starego Kołobrzegu. Jak widać, zagospodarowanie to, pomimo początkowych trudności, obejmowało różne dziedziny życia miejskiego, także kwestie społeczne, związane z potrzebami ubogich. Dla wielu z nich, było to źródło dobroczynności, dach nad głową, miejsce zagwarantowanego posiłku, opieki, modlitwy, a wreszcie wiecznego odpoczynku.

Robert Dziemba
Ilustracja pochodzi z książki L. Leciejewicza i M. Rębkowskiego, Kołobzeg, średniowieczne miasto nad Bałtykiem, Kołobrzeg 2000. Na zdjęciu pochówek jednego z pensjonariuszy szpitala Św. Ducha.

reklama

reklama

reklama

reklama

reklama

Dodaj komentarz

UWAGA!
Komentarze są prywatnymi opiniami Czytelników, za które redakcja nie ponosi odpowiedzialności. Publikowanie jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu. Jeśli jakikolwiek komentarz narusza obowiązujące prawo lub zasady współżycia społecznego, prosimy o kontakt poczta@miastokolobrzeg.pl. Komentarze niezwiązane z artykułem, naruszające regulamin lub zawierające uwagi do redakcji, będą usuwane.

Komentarze zostaną opublikowane po akceptacji przez moderatora.

Zgody wymagane prawem - potwierdź aby wysłać komentarz



Kod antyspamowy
Odśwież

Administratorem danych osobowych jest  Wydawnictwo AMBERPRESS z siedzibą w Kołobrzegu przy ul. Zaplecznej 9B/6 78-100 Kołobrzeg, o numerze NIP: 671-161-39-93. z którym możesz skontaktować się osobiście pod numerem telefonu 500-166-222 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej wysyłając wiadomość mailową na adres poczta@miastokolobrzeg.pl Jednocześnie informujemy że zgodnie z rozporządzeniem o ochronie danych osobowych przysługuje ci prawo dostępu do swoich danych, możliwości ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania w zakresie wynikającym z obowiązującego prawa.

reklama