Pisząc o dziejach kołobrzeskiej wsi, spotykam się z wieloma zakątkami i opisami, o których tak jak i ja, tak i zapewne wielu czytelników nie miało zielonego pojęcia. Dzięki temu, możemy odkrywać przeszłość ziemi kołobrzeskiej, która staje się dla przeciętnego obywatela coraz bardziej atrakcyjna, bo zrozumiała. Oczywiście, stosunki polityczne czy rodowe, mogą być nieco bardziej skomplikowane, ale właśnie dlatego ich opisy upraszczam, gdyż nie dotyczą naszych czasów i są bez wpływu na naszą wyobraźnię i poznanie historii tych terenów.

Rzesznikowo to największa powierzchniowo miejscowość w powiecie kołobrzeskim przed 1945 rokiem. Znajduje się w południowo-zachodniej części powiatu, 32 kilometry na południe od Kołobrzegu. Miejscowość znajduje się w zlewni rzeki Mołstowej, która uchodzi do Regi. Jej nazwa, jak pisze dr A. Chludziński, wszystko na to wskazuje, pochodzi od nazwy osobowej Rzeźnik. Źródło wskazywane przez Schlemmera i Vollacka, że nazwa pochodzi od słowa "rześki", zdaniem polskiego badacza jest nieuprawniona. Nazwa Reszko pojawia się już w 1227 roku i niektórzy historycy pod wzmianką pod tą datą doszukują się początków historii Rzesznikowa, ale Vollack przed takim podejściem przestrzega, bo jego zdaniem owo Reszko to raczej nie miejscowość w obecnej gminie Rymań. Pojawia się ono w 1269 roku jako Resinko. W 1310 roku mamy już Ratzenkow, a w 1321 roku Rezenkow. W 1479 w źródle widnieje Reselko, a na mapie Lubinusa z 1618 roku jest Retelko. Do 1945 roku obowiązywał nazwa Reselkow, a po 1945 roku funkcjonowało: Rusałków, Rzeźnikowo, a potem Rzesznikowo.

Biorąc pod uwagę, że o Rzesznikowie mówi wzmianka z 1269 roku, kiedy książę Barnim I potwierdza klasztorowi białobockiemu jego dobra, w tym "wrzosowiska rymańskie", wśród których pojawia się interesująca nas miejscowość. Dobra w tej miejscowości od początku obrotu majątkowego należały do rodu von Osten i von Manteuffel. Ostenowie władali tymi terenami około 500 lat. Nie będę wchodził w kwestie spadkowe, pożyczkowe i czasowych posiadaczy rozbudowanych majątków, bo nie ma to większego znaczenia. W XIX wieku gospodarzy tu ród von Borcke, a z początkiem XX wieku ród Rostock.

Jak dowodzą dokumenty, Rzesznikowo było generalnie w dobrej kondycji gospodarczej, dzięki dużej powierzchni i możliwościach gospodarowania. W 1780 roku żyło tu łącznie około 200 osób i było 20 domów. Liczba ta z każdym rokiem rosła dzięki rozwojowi miejscowości. Z początkiem XX wieku liczba ludności oscylowała wokół 800. W 1939 roku były to 843 osoby.

W gminie były 2 karczmy, 3 sklepy spożywcze, 2 młyny. Działali rzemieślnicy i producenci, funkcjonowały zakłady maszynowe czy tartak, a nawet bank. Atutem miejscowości było położeniem przy drodze pocztowej Szczecin-Gdańsk, a potem na nowej drodze łączącej te duże miasta (obecna droga nr 112). W 1880 roku rozbudowana została droga łącząca Kołobrzeg z Siemyślem. W 1895 roku dotarła tu kolejka wąskotorowa.

O powstaniu szkoły w Rzesznikowie mowa jest dopiero po I wojnie światowej. Miała ona 4 poziomy i dwóch nauczycieli. W 1939 roku uczyło się tu 134 dzieci. Niestety, w XIX wieku brak szkolnictwa był widoczny i to znacznie. Podczas spisy w 1871 roku tylko 75,1% mieszkańców zadeklarowało, że umie czytać i pisać. Odsetek analfabetów był więc bardzo wysoki. Jeśli idzie o kościół w Rzesznikowie, znamy datę jego budowy: 1842 rok. Musiała tam być jednak wcześniejsza świątynia, trudno powiedzieć, czy zbudowana jeszcze w czasach katolickich. W każdym razie, księgi parafialne prowadzone były od 1697 roku.

Robert Dziemba

Fot. pałacu w Rzesznikowie i herbu rodu von Borcke - Wikipedia - VManteuffel (link)