Powracamy do dziejów ziemi kołobrzeskiej i poszczególnych miejscowości. Tym razem gmina Gościna i wieś Robuń, a obok mniej dobra miejscowości Myślino.

Jak wskazuje dr Andrzej Chludziński, Robuń pojawia się w średniowiecznych dokumentach w 1276 roku jako Robun. W 1320 roku mamy zapis "Radaz de Rabun". Na mapie Lubinusa w 1618 roku występuje nazwa Rabbun, a w 1780 Rabin. W 1784 roku ustanowiono nazwę Rabhun. Według tego badacza, nazwa miejscowa pochodzi od nazwy osobowej Robun, od czasownika robić.

Robuń to niewielka wieś położona 22 kilometry na południe od Kołobrzegu. Wzniesiona została na południe od Gościna. Miejscowość ta po raz pierwszy pojawia się w dokumencie biskupa kamieńskiego Hermana von Gleichen z 1276 roku, w którym potwierdza on włości kołobrzeskiej kapituły. Wieś zapewne powstała wcześniej, być może jeszcze przed lokacją Kołobrzegu. Według historyków niemieckich, na tym terenie znajdowano zabytki prehistoryczne, ale nie wiązano ich bezpośrednio z historią miejscowości. Jak widać, dość szybko znalazła się ona w orbicie pakietu właścicielskiego kanoników z Kołobrzegu w okresie po lokacji miasta w 1255 roku. Niestety, w przeciwieństwie do samego Kołobrzegu, o Robuniu nie przetrwały żadne inne informacje z okresu średniowiecza. Poza jedną: w 1320 roku w dokumencie potwierdzającym przeprawę przez Parsętę w Świelubiu, pojawia się Radaz z Robunia. To wszystko...

Robuń był wsią okolnicową w kształcie podkowy. W środku miał znajdować się staw. Układ ten nie zachował się w pełni do naszych czasów. Kolejna wzmianka o Robuniu pojawia się w okresie po nastaniu reformacji. Manfred Vollack przywołuje wizytację kościoła w Karwinie przez wspólnotę luterańską. Pojawia się tam wzmianka o Jacobie Balthe i Casparze Schwantesie, którzy przekazali 5 marek. I znowu miejscowość znika z kart historii, aby pojawić się już w czasie wojny trzydziestoletniej. W 1630 roku pojawiają się nazwiska mieszkańców wsi, która miała należeć do pomorskiego rodu Podewilsów: Jurgen Menige, Joachim Backer, Marten, Hans oraz Joachim Pickrun. W XVIII wieku dochodzi do zmian właścicielskich w Robuniu. Znajduje się on we władaniu rodziny Ramel (od 1766 roku), a potem Heydebreck (od 1780 roku). Jako osada typowa chłopska, przetrwała w ten sposób, rozwijając się do powierzchni 900 hektarów do początku XX wieku.

W 1780 roku żyło tu 16 rodzin, łącznie 112 osób. W XIX wieku miejscowość rozwijała się, a mieszkańcy uzyskali wolność osobistą. Przekształcenia z początku XX wieku ukształtowały ją jako chłopską osadę. Była ona podobna do innych miejscowości z terenu ziemi kołobrzeskiej. nie mamy zbyt wielu informacji o jej funkcjonowaniu. W 1937 roku mieszkało tu 600 osób.

Po I wojnie światowej Robuń uzyskał nową jednoklasową szkołę. W budynku znajdowało się także mieszkanie nauczyciela. W 1939 roku uczyło się tam 54 dzieci w tym 31 chłopców.

Robert Dziemba
Fot. Manfred Vollack, Das Kolberger Land.