Clear Sky

3°C

Kołobrzeg

19 marca 2024    |    Imieniny: Józef, Bogdan, Marek
19 marca 2024    
    Imieniny: Józef, Bogdan, Marek

Redakcja: tel. 500-166-222 poczta@miastokolobrzeg.pl

Portal Miasto Kołobrzeg FBPortal Miasto Kołobrzeg na YT

Regionalny Portal Informacyjny Miasta Kołobrzeg i okolic

reklama

reklama

reklama

Kościół Krzyża Świętego w 90-lecie konsekracji

Walki o miasto w marcu 1945 roku spowodowały ogromne straty w zabudowie. W gruzach legły także kościoły. Z kilkunastu, do dnia dzisiejszego przetrwały zaledwie cztery: Bazylika Mariacka, kościół Niepokalanego Poczęcia NMP (mały kościółek nad Parsętą), świątynia Kościoła Chrystusowego i kościół Krzyża Świętego. Jeden z widzów audycji „Kwadrans z historią” przypomniał mi, że ta ostatnia świątynia obchodzi właśnie swoje 90-lecie. Słuszna to uwaga, natomiast muszę podkreślić, że niemal dwie dekady temu historię tej świątyni opisywałem. Udało mi się jednak dotrzeć do nowych publikacji w tym zakresie.

W okresie średniowiecza, rozwój Kołobrzegu utrudniały mury miejskie. W okresie nowożytnym, takim hamulcowym były umocnienia kołobrzeskiej twierdzy. Obecny teren Parafii Krzyża Świętego (ta część miasta przed wojną nazywała się Siederlande), stanowiły bagna i podmokłe łąki, rozciągające się aż po Regę. Jak już pisałem w temacie kołobrzeskich przedmieść, znajdowały się tam kościoły, w tym św. Gertrudy, św. Jerzego i św. Mikołaja. Część zachodnia miasta była kościoła pozbawiona. Początkowo, nie było potrzeby budowy nowej świątyni. W kierunku zachodnim miasto zaczęło rozwijać się dopiero po likwidacji twierdzy w 1873 roku. Powstała Szosa Szczecińska (dziś ul. Jedności Narodowej), zbudowano linię kolejową do Goleniowa, powstawały nowe domy i gospodarstwa, rozwijane przez rybaków, którzy od strony Maikuhle (Załęże), wypływali w morze łodziami na ryby. Zbudowano także ogromny kompleks koszar.

Do zmian zaczęło dochodzić dopiero w latach 30-stych XX wieku. Wspólnota parafialna przy katedrze liczyła wówczas 18 tys. ludzi. Parafię podzielono na trzy części i przydzielono pastorom, po 6 tysięcy osób. Okazało się, że dotarcie do katedry z zachodniej części miasta było czasochłonne. Kwestie odległości zaważyły na tym, że zrodziła się idea budowy kościoła. Sprawa nie była łatwa, gdyż wymagała prowadzenia zbiórek publicznych, z których sfinansowano inwestycję. Inicjatorem budowy był pastor katedry August Matthes. W 1930 roku mistrz stolarski Robert Langer zakupił działkę i rozpoczęto budowę. Obiekt zaprojektował kołobrzeski architekt Eberhard Holstein. Uroczystość zawieszenia wiechy odbyła się 9 czerwca 1931 roku i była związana z obchodami 400-lecia nastania reformacji w Kołobrzegu. Przebieg zgromadzenia został opisany w artykule w gazecie „Kolberger Tageblatt”: „Po podniosłym, uroczystym nabożeństwie w katedrze, uczestnicy, którzy czasem musieli czekać przed katedrą z powodu przepełnienia, udali się na uroczystość zawieszenia wiechy na siederlandzkim kościele. Na zewnątrz tłoczył się tłum, którego nie można było przegapić. Nawet jeśli nie wszyscy mogliby wziąć udział w nabożeństwie, wszyscy chcą przynajmniej świętować ceremonię zawieszenia wiechy w nowym kościele. Szkoły, straż pożarna z orkiestrą, organizacje kościelne i inne stowarzyszenia tworzą nieskończenie długą procesję, w której kilka zespołów pozwala rozbrzmiewać muzyce. Na ulicach, gęste rzędy widzów ustawiają się na zbyt wąskich chodnikach, a tłumy ludzi maszerują w procesji na miejsce wydarzeń. (…) Mały siederlandzki kościółek ozdobiony jest świeżymi zielonymi girlandami, a od frontu powiewa długa, biała kościelna flaga z fioletowym krzyżem”. Następnie dochodzi do ceremonii zawieszenia wiechy, czego dokonuje mistrz budowlany Ebert, dopingowany wiwatami wiernych, przy dźwiękach muzyki wykonywanej przez strażacką orkiestrę.

Dokończenie inwestycji odbywało się w nadal trudnym okresie gospodarczym początku lat 30-stych XX wieku. Jej pełna realizacja była możliwa dzięki postawie Parafii Mariackiej oraz datkom wiernych. Konsekracja gotowego kościoła miała miejsce 8 maja 1932 roku w deszczową niedzielę Exaudi, czyli w Niedzielę Pocieszyciela (6 niedziela po Wielkanocy). Jak pisze jeden z autorów relacji tego wydarzenia, na znak postępu przed amboną ustawiono mikrofon, a uroczystość była dobrze słyszalna dzięki nagłośnieniu. Tłumnie towarzyszyli w niej kołobrzeżanie, a głównym konsekratorem był pastor D. Kalmus, superintedent generalny.

Nowa świątynia była niewielkich rozmiarów i miała skromne wyposażenie. Kościół jest jednonawowy, nieorientowany, ze sklepieniem kolebkowym, z wieżą na planie prostokąta od północy. Szczyt wieży był płaski, zakończony krzyżem. Od strony południowej znajdowało się niewielkie prezbiterium. Światło do wnętrza dostarczają podwójne wąskie okna, znajdujące się w ścianie nawy i prezbiterium. Jeśli idzie o wyposażenie wnętrza, to w prezbiterium znajdowała się ambona. Krzyż wyrzeźbił pastor kolegiaty - Palus Hinz – znajduje się on w świątyni do dnia dzisiejszego. W części nawowej znajdowała się chrzcielnica. Na emporze, w części północnej, kołobrzeska firma Heinze-Sorau-Kolberg na emporze zbudowała niewielkie organy. W wieży znajdowały się trzy dzwony o tonacji g, b, cis, które swoim brzmieniem współgrały z dzwonami katedry (odlała je firma Schilling-Apolda). Przetrwały po dziś, choć nie są używane. Na cele liturgiczne, wspólnota z Korzystna, przekazała do nowego kościoła kielich z 1688 roku. Mógł on pochodzić z kaplicy św. Gertrudy, a co bardziej prawdopodobne, z kołobrzeskiego kościoła Św. Ducha. Na południe od prezbiterium, bezpośrednio do kościoła przylegało mieszkanie pastora.

Kościół przetrwał wojnę. Ponieważ znajdował się w zachodniej części miasta, nie dosięgło go bombardowanie. Był jednak zaśmiecony i zagracony. Już w 1946 roku z inicjatywy franciszkanów w świątyni przeprowadzono pierwsze prace porządkowe, przy których pomagali marynarze. 16 grudnia 1948 roku obiekt został uroczyście poświęcony i włączony do oficjalnej służby liturgicznej. Wyremontowano pastorówkę i w miarę możliwości przebywał tutaj kapłan. W niedziele i święta popołudniami odprawiano msze. Po utworzeniu diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej w 1972 roku, franciszkanie musieli opuścić kościółek nad Parsętą i przenieśli się do świątyni przy ul. Jedności Narodowej. Parafia przy świątyni została erygowana dopiero 9 czerwca 1973 roku. Wcześniej, bo 3 marca 1973 roku, erygowany został klasztor, przy budowie którego znaczny wkład wniósł ojciec Wawrzyniec Kurach, który zmarł w 1976 roku i spoczywa na kołobrzeskim cmentarzu. Obiekt trzykondygnacyjny, wybudowany z cegły wapiennej, został połączony z budynkiem przedwojennym i z kościołem. W tym czasie, wyremontowano także świątynię, do której powrócił krucyfiks pastora Hinza.

Kolejna większa zmiana w kościele powstała już w XXI wieku. Bryła świątyni uległa przemianom i to dość odważnym. Wykonano projekt, który zakładał dwie wersje. Pierwsza, dotyczyła niewielkiej nadbudowy wieży i jej stylizacji w formie obowiązującej architektury. Druga wersja była bardziej odważna i zakładała budowę dzwonnicy podzielonej na trzy części: głównej, smukłej i dość wysokiej, oraz niewielkich bocznych hełmów. Prace nad przebudową wieży zakończyły się w 2004 roku.

Poza krzyżem pastora Hinza, w kościele Krzyża Świętego nie ma zabytków. Na emporze znajdują się organy. Budowa instrumwntu rozpoczęła się na początku 1965 r. Prace przeprowadzili organmistrzowie z Kartuz: Ryszard Plenikowski i Józef Adamczyk. Nowy, 11-głosowy instrument został poświęcony 7 listopada 1965 r. Po 1973 r. instrument został przebudowany; nadano nową formę prospektowi, zwiększając jednocześnie powierzchnię chóru dla parafian. Organy piszczałkowe obecnie nie są wykorzystywane.

Robert Dziemba


reklama

reklama

reklama

reklama

reklama

Dodaj komentarz

UWAGA!
Komentarze są prywatnymi opiniami Czytelników, za które redakcja nie ponosi odpowiedzialności. Publikowanie jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu. Jeśli jakikolwiek komentarz narusza obowiązujące prawo lub zasady współżycia społecznego, prosimy o kontakt poczta@miastokolobrzeg.pl. Komentarze niezwiązane z artykułem, naruszające regulamin lub zawierające uwagi do redakcji, będą usuwane.

Komentarze zostaną opublikowane po akceptacji przez moderatora.

Zgody wymagane prawem - potwierdź aby wysłać komentarz



Kod antyspamowy
Odśwież

Administratorem danych osobowych jest  Wydawnictwo AMBERPRESS z siedzibą w Kołobrzegu przy ul. Zaplecznej 9B/6 78-100 Kołobrzeg, o numerze NIP: 671-161-39-93. z którym możesz skontaktować się osobiście pod numerem telefonu 500-166-222 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej wysyłając wiadomość mailową na adres poczta@miastokolobrzeg.pl Jednocześnie informujemy że zgodnie z rozporządzeniem o ochronie danych osobowych przysługuje ci prawo dostępu do swoich danych, możliwości ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania w zakresie wynikającym z obowiązującego prawa.

reklama