Na pierwszym piętrze Pałacu Braunschweigów w Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, obok wejścia do Sali Plafonowej, znajduje się wielka mapa Pomorza Zachodniego. Powstała w 1618 roku na zlecenie księcia pomorskiego Filipa II, który był mecenasem tego przedsięwzięcia. Jej autorem natomiast jest Eilhard Lubinus (1565-1621), wybitny uczony tamtej epoki, profesor poezji i teologii, a także kartograf i rektor uniwersytetu w Rostoku. Był postacią nietuzinkową, o dużej rozpiętości zainteresowań. Na początku XVII wieku napisał m.in. traktat o przyczynach zła (Phosphorvs, sive de prima cavsa et natvra mali tractatus), co przysporzyło mu sporo kłopotów i zarzutów ze strony luterańskiej większości.
W 1610 roku książę Filip II zleca Lubinusowi wykonanie mapy pomorskiej. Był władcą niezwykle mądrym, a za jego czasów Pomorze rozwijało się gospodarczo, przy czym książę nie zapominał także o kulturze, będąc mecenasem różnych przedsięwzięć. Profesor uniwersytetu rostockiego wybiera się w podróż po terenach pomorskich. Trwa ona w latach 1611-1613, a w 1617 ma miejsce druga wyprawa. Podczas podróży, Lubinus dokonywał pomiarów, ale także wchodził na kościelne wieże, obserwując ukształtowanie okolicznych terenów. Na przełomie 1617 i 1618 roku projekt mapy został zatwierdzony przez księcia, a 12 płyt do druku mapy wykonano w Amsterdamie. Dzieło ukazało się w 1618 roku.
Mapa ma swój tytuł: NOVA ILLUSTRISSIMI PRINCIPATUS POMERANIAE DESCRIPTIO cum adjuncta Principum Genealogia et Principum veris et potiorum Urbium imaginibus et Nobilium insignibus (Nowa mapa Najświetniejszego Księstwa Pomorskiego z dodatkiem genealogii książąt i wizerunkami książąt i najważniejszych miast oraz herbami szlachty). Przybliżona skala to 1:220000, a mapa Rugii 1:190000. Zaznaczono na niej 3 tys. obiektów. W części górnej naniesiono drzewo genealogiczne rodu Gryfitów. Z boku jest herb Pomorza i wizerunki książąt panujących. Mapa posiada podwójne obramowanie. Wewnętrzne tworzy fryz z 354 tarcz herbowych rodów szlacheckich Pomorza, z których 22 są puste, bo rody nie dostarczyły swoich herbów na czas. Zewnętrzne obramowanie tworzy 49 widoków miast pomorskich w tym Kołobrzegu. Na mapie znajdziemy także wizerunek jej autora oraz rytownika Mikołaja Geilkerckusa. Z lewej strony, umieszczono autorski opis historii Pomorza.
Nie zachowało się pierwsze wydanie mapy. Zachowały się jednak miedzioryty. Posiadała je na strychu swojego domu wdowa po burmistrzu Stralsundu. Wykupił je greifswaldzki księgarz - Johann Weitbrecht. Dzięki niemu, doszło do drugiego wydania mapy, które miało miejsce w Hamburgu. Niestety, w czasie wojny siedmioletniej zniszczone zostają miedzioryty, a mapa przepada. W 1926 roku Towarzystwo Historii Pomorza i Starożytności w Szczecinie na bazie wydania z 1618 i 1658 roku dokonuje trzeciego wydania mapy, które przetrwało po dziś dzień.
Mapa Lubinusa ma 125 centymetrów wysokości i 221 centymetrów szerokości. Jest niezwykle cenna, ze względu na zachowane nazwy miejscowości używane na początku XVII wieku na Pomorzu, ale także widoki miast pomorskich, z których część, tak jak Kołobrzeg, została zniszczona w wyniku wojny trzydziestoletniej (1618-1648).
Robert Dziemba
UWAGA!
Komentarze są prywatnymi opiniami Czytelników, za które redakcja nie ponosi odpowiedzialności. Publikowanie jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu. Jeśli jakikolwiek komentarz narusza obowiązujące prawo lub zasady współżycia społecznego, prosimy o kontakt poczta@miastokolobrzeg.pl. Komentarze niezwiązane z artykułem, naruszające regulamin lub zawierające uwagi do redakcji, będą usuwane.
Komentarze zostaną opublikowane po akceptacji przez moderatora.