Overcast Clouds

10°C

Kołobrzeg

28 marca 2024    |    Imieniny: Aniela, Sykstus, Joanna
28 marca 2024    
    Imieniny: Aniela, Sykstus, Joanna

Redakcja: tel. 500-166-222 poczta@miastokolobrzeg.pl

Portal Miasto Kołobrzeg FBPortal Miasto Kołobrzeg na YT

Regionalny Portal Informacyjny Miasta Kołobrzeg i okolic

reklama

reklama

reklama

solidarność kołobrzeg

Poszukiwanie śladów zorganizowanej opozycji w Kołobrzegu przed 1980 rokiem jest skazane na porażkę. Rozmowy badawcze prowadzone z członkami ruchu związanego z Kościołem katolickim czy innymi ruchami z większych miasta wskazuje, że środowisko późniejszej Solidarności aktywne społecznie czy politycznie nie było, aczkolwiek zdarzały się wyjątki. Temat ten wymagałby większego zbadania. Przebadany został, choć wybiórczo, temat związany z rokiem 1980.

Strajki sierpniowe w Stoczni Gdańskiej przebudziły Polskę. Dynamiczny rozwój sytuacji w kraju miał odzwierciedlenie także w Kołobrzegu, choć nie było to takie łatwe. Powodem był ogranioczny przepływ informacji, blokowanie wiedzy na temat sytuacji w poszczególnych miastach czy zakładach pracy. Bazowano na kontaktach bezpośrednich. Jeszcze w sierpniu 1980 roku zastrajkowała załoga „Transbudu” i można to uznać za początek akcji związkowej w Kołobrzegu, jeszcze rozproszonej i nieformalnej. Tematykę tę jako pierwszy przebadał Edward Stępień. Można się z nią zapoznać w pracy „Kołobrzeg – twierdza „Solidarności””. Osobiście, z częścią twierdzeń i wniosków twierdzeń autora nie zgadzam się, bo Kołobrzeg żadną twierdzą związkową nie był. Nie ma na to żadnych dowodów, co więcej, analiza badawcza z członkami rodzącego się ruchu wskazuje na: rozproszenie, konflikty, podziały, donosicielstwo. Temat ten wymaga jednak pogłębienia, co niestety jest utrudnione ze względu na niechęć do wspomnień, przeinaczanie wydarzeń, ich generalizacja, itd.

Informacje na temat przebiegu rozmów władz ze strajkującymi w Stoczni Gdańskiej były w Kołobrzegu znane. Słuchano ich przez radiowęzeł w „Elwie”. Nadawano przez niego rozmowy telefoniczne z Gdańskiem. Część informacji dotyczących tworzenia się Solidarności pochodzi z dokumentów wytworzonych przez Służbę Bezpieczeństwa. W kręgu jej zainteresowania były zakłady pracy, poszczególni działacze społeczni, a później związkowi, a także ich rodziny. 28 sierpnia 1980 roku zebrała się załoga Polskiej Żeglug Bałtyckiej, podczas którego uchwalono rezolucję popierającą postulaty załóg strajkujących na Wybrzeżu. Apelowano o spokój, aby w Gdańsku i Szczecinie można było zawrzeć porozumienie, ale także podejmowano zobowiązania, w tym zbiórkę pieniędzy do dyspozycji Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Szczecinie. Jak wskazuje Edward Stępień, najbardziej aktywną postacią podczas tego zebrania był Stefan Wierciński, mistrz budowlany z PŻB. Natychmiast zainteresowała się nim SB. W raportach wskazywano między innymi, że podżegał on załogę do strajku.

Porozumienia sierpniowe legły u podstaw procesu związanego z powstawaniem komisji zakładowych Solidarności na terenie całego kraju. Nie inaczej było w Kołobrzegu, w którym proces ten był dość dynamiczny i objął większość zakładów pracy na terenie miasta do końca 1980 roku. Jako pierwsze, powstały komisje w PPiUR „Barka”, FPR „Unitra – Elwa”, PP „Polska Żegluga Bałtycka”, Kombinacie Budowlanym, PP „Uzdrowisko Kołobrzeg”, Spółdzielni Transportu Wiejskiego czy w Melioracji. Powstała także Środowiskowa Rada Członków Związków Twórczych. Z rozmów z działaczami związkowymi wynika, że proces ten był spontaniczny i niezorganizowany. Miało to swoje zalety i wady. Z jednej strony uzwiązkowienie objęło niemal sto jednostek, z drugiej, brakowało liderów, zaczęły budować się podziały. Wskazuje się, że obawiano się donoszenia do Służby Bezpieczeństwa, a ludzie tak naprawdę się nie znali. Kwestie te były dyskutowano na plenum związkowym. Spotykano się w Domu Marynarza przy ul. Sienkiewicza, który należał do Polskiej Żeglugi Bałtyckiej. Tych spotkań było dość dużo, tak samo jak zainteresowanych. Był to czas, w którym idea związków zawodowych i przemian na fundamencie porozumień sierpniowych była ogromna. Jedną z kwestii, która wymagała uregulowania działalności statutowej Solidarności w Kołobrzegu. Tak podjęto uchwałę, co miało miejsce 28 września 1980 roku, o utworzeniu Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego NSZZ „Solidarność”. Komitet składał się z 12 osób, reprezentujących środowiska najważniejszych zakładów pracy w Kołobrzegu. W jego skład wchodzili: Tadeusz Balza, Edmund Basa, Ewa Bryl, Kazimierz Buczacki, Urszula Gozdur, Janusz Grudnik, Elżbieta Kminikowska, Janusz Kuziemkowski, Władysłąw Mikłosz, Piotr Pawłowski, Wiktor Szostało, Ludwik Wróblewski.

Środowisko to było od samego początku rozpracowywane przez Służbę Bezpieczeństwa, która miała w nim jednego z wysoko postawionych działaczy – tajnego współpracownika SB o pseudonimie „Grzegorz”. Władze dość dobrze orientowały się w planach działaczy związkowych. Tak było w przypadku działań protestacyjnych i strajku, który 3 października odbył się w kołobrzeskiej „Elwie”, na znak poparcia dla „Solidarności” oraz obronie wywalczonych postulatów zawartych w porozumieniu gdańskim. W październiku SB pozyskała pełną wiedzę dotyczącą organizacji struktur związkowych. Przekazywał je obywatel J. B., podający się za wysłannika gdańskiej „Solidarności”, który jako tajny współpracownik przyjął pseudonim „Gajda”. Całość tych zdarzeń opisuje Edward Stępień. Gajda opisuje zebranie w kołobrzeskiej STW, podczas którego wybrano 12-osobowy zarząd Solidarności, której szefem został Janusz Grudnik, a także Piotr Pawłowski, Ludwik Wróblewski, Prudnik, Balza, Kminikowski, Chorąży, Bryl, a Słomian, Buczacki, Szostało i Mikłosz weszli w skład zespołu delegatów do NSZZ „Solidarność” w Gdańsku. Sekretarzem został Wiktor Szostało, który przekazał na rzecz związku 5 obrazów z pleneru malarskiego w Osiekach (zobacz poniżej rozmowę z Wiktorem Szostało).

MKZ w Kołobrzegu miał dość duży zasięg, nie tylko na miasto Kołobrzeg, ale także na gminy obecnego Powiatu Kołobrzeskiego. Jak podaje Edward Stępień, organizacja zrzeszała 15 tys. członków, w tym 4,2 tys. członków należących do PZPR.

Robert Dziemba

reklama

reklama

reklama

reklama

reklama

Dodaj komentarz

UWAGA!
Komentarze są prywatnymi opiniami Czytelników, za które redakcja nie ponosi odpowiedzialności. Publikowanie jest jednoznaczne z akceptacją regulaminu. Jeśli jakikolwiek komentarz narusza obowiązujące prawo lub zasady współżycia społecznego, prosimy o kontakt poczta@miastokolobrzeg.pl. Komentarze niezwiązane z artykułem, naruszające regulamin lub zawierające uwagi do redakcji, będą usuwane.

Komentarze zostaną opublikowane po akceptacji przez moderatora.

Zgody wymagane prawem - potwierdź aby wysłać komentarz



Kod antyspamowy
Odśwież

Administratorem danych osobowych jest  Wydawnictwo AMBERPRESS z siedzibą w Kołobrzegu przy ul. Zaplecznej 9B/6 78-100 Kołobrzeg, o numerze NIP: 671-161-39-93. z którym możesz skontaktować się osobiście pod numerem telefonu 500-166-222 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej wysyłając wiadomość mailową na adres poczta@miastokolobrzeg.pl Jednocześnie informujemy że zgodnie z rozporządzeniem o ochronie danych osobowych przysługuje ci prawo dostępu do swoich danych, możliwości ich poprawiania, żądania zaprzestania ich przetwarzania w zakresie wynikającym z obowiązującego prawa.

reklama