W 1958 roku zrealizowano film studia Wytwórni Filmów Dokumentalnych pt. "Na przykład Kołobrzeg". Reżyserem krótkiego dokumentu była Jadwiga Plucińska (1908-1999). Zdjęcia wykonał Antoni Staśkiewicz (wykorzystano także ujęcia z Polskiej Kroniki Filmowej z marca 1945 roku w Kołobrzegu). Opracowanie muzyczne wykonał A. Krawczyk, będące wariacją motywu Eine kleine Nachtmusik. Jak czytamy w "Głosie Koszalińskim" z 1958 roku, ekipa pod kierownictwem M. Ołtarzewskiego realizuje w odbudowywanym Kołobrzeg film, prezentujący odbudowę Kołobrzegu. Sam tytuł filmu miał pokazywać całej Polsce, że jednak można. Oto zniszczone w wyniku walk żołnierzy 1 Armii Wojska Polskiego nadmorskie miasto, polski symbol zaślubin z morzem, podnosi się z ruin dzięki myśli partii po 1956 roku. To symbol odbudowy po 1956 roku.

Odbudowa Kołobrzegu zaczęła nabierać realnych kształtów dopiero w II połowie lat 50-tych. Podczas powiatowej konferencji PZPR, która obradowała w grudniu 1956 roku. Przyjęto w podczas niej rezolucję, w której postulowano „Zapewnić pomoc instytucjom państwowym i gospodarczym w staraniach w odbudowie Kołobrzegu, szczególnie w dziedzinie budownictwa mieszkaniowego, w rozbudowie i uruchomieniu przemysłu terenowego oraz rzemiosła, a także przyspieszenie całkowitej odbudowy uzdrowisk kołobrzeskich”. Starania kołobrzeżan przyniosły wreszcie rezultat i 13 listopada 1957 roku odbudowa miasta została podniesiona do rangi priorytetu rządowego. W swojej uchwale, Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów sformalizował, w jaki sposób, kto i jakimi środkami będzie odbudowywał miasto. Na początku, na ten cel przeznaczono 150 milionów złotych, z tego na samą odbudowę uzdrowiska 54 miliony. W ten sposób powstały pensjonaty na około 500 łóżek.

20 czerwca 1958 roku, Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów podjął kolejną uchwałę (Nr 221/58), w której ustalono priorytety odbudowy miasta na lata 1961-65. Zawierały one m.in. wskazania dotyczące przyspieszenia budowy zakładu przyrodoleczniczego, odbudowę do 1965 roku domu zdrojowego, odpowiednie zaopatrzenie w materiały budowlane, a także ustalenie ulg podatkowych dla inwestycji na terenie Kołobrzegu związanych z budowa lub odbudową obiektów mieszkalno-pensjonatowych i pensjonatowych ze środków własnych.

Przyjazd do Kołobrzegu ekipy filmowej był właśnie medialnym wymiarem czynów partii. Chodziło o pokazanie tego, ja miasto się odbudowuje i rozwija, jak urasta do rangi kurortu pierwszej kategorii, ale kurortu w duchu socjalistycznym, dla ludu pracującego miast i wsi. Tu diabeł mówił jeszcze niedawno dobranoc. Lektor zaczyna film, który inauguruje obraz wjeżdżającego pociągu od strony Białogardu, słowami: "Kołobrzeg. To jeszcze niedawno brzmiało jak dziki zachód. Miasto smutne, zabite deskami i prawie w Polsce nieznane". Dziś, na takie słowa niejeden kołobrzeżanin po prostu by się obraził. Ale wtedy, w 1958 roku to wszystko miało się zmienić. Ruszyła odbudowa domów, realizowane są nowe inwestycje, poza mieszkaniówką, przede wszystkim w strefę uzdrowiskową i sanatoria. Lejąca się ulicami solanka, warte setki tysięcy złotych kołobrzeskie złoto, nie będzie już marnowane. Zabytkowe obiekty zastępuje socjalistyczny minimalizm, czyli pozbawiona dekoracji architektura. Miliony kosztować będzie odbudowa średniowiecznej kolegiaty, ale już teraz odbudowywane są kołobrzeskie zabytki, jak kamienica kupiecka czy Domek Kata (spichlerz). "W ubiegłych latach nie wszystko można było zrobić od razu" - tłumaczy lektor, gdy na obrazie widzimy odbudowę ulicy Dworcowej. Przy dźwiękach niezwykle ciekawej muzyki widzimy kolejne obiekty powracające do świetności, jak budynek poczty, czy w przyszłości, obecną galerię "Hosso" przy ratuszu. Dzieło kończą obrazy z kołobrzeskiego uzdrowiska i plaży wraz z jakże dziś nostalgicznie wspominanym Morskim Okiem.

Film w reżyserii Jadwigi Plucińskiej nie jest szeroko znany kołobrzeskiej publiczności. W ubiegłym roku przypomniałem go w ramach "Zaduszek" u kołobrzeskich Pionierów. Jest to dzieło dla nas ważne, pokazujące kierunek odbudowy Kołobrzegu w latach 50-tych i 60-tych. W PRL jednak, plany były tylko planami. Owszem, zrealizowano wiele inwestycji uzdrowiskowych, ale wiele projektów pozostało jedynie na deskach kreślarskich. Niektóre działania nie przyniosły pokładanych w nich nadziei. Na przykład zabezpieczenie brzegu morskiego na wysokości Szańca Kamiennego oszpeciło ten odcinek wybrzeża, nie powstrzymując jego erozji. Zrezygnowano z budowy basenu z podgrzewaną morską wodą (temat ten powraca po dziś dzień). Nie powstał również dom zdrojowy, który zastąpiło obecne sanatorium „Bałtyk”. Inną ciekawostką jest fakt, że na posiedzeniu Miejskiej Rady Narodowej 10 lipca 1958 roku po raz pierwszy wprowadzono opłatę uzdrowiskową, z której dochód przeznaczono na poprawę estetyki miasta, uzupełnienie infrastruktury uzdrowiskowej oraz na cele kulturalno-oświatowe. Finałem starań nad ukierunkowaniem odbudowy Kołobrzegu, był dokument pod nazwą „Ogólny plan zagospodarowania przestrzennego miasta Kołobrzegu”, uchwalony 21 września 1960 roku przez Wojewódzką Radę Narodową w Koszalinie. Określono w nim funkcje miasta jako w zakresie wiodącej funkcji, której podporządkowane były pozostałe, zdefiniowanej jako uzdrowiskowo-wypoczynkowa. Następnie stwierdzono, że Kołobrzeg powinien być bazą rybołówstwa morskiego i przetwórstwa ryb, miastem świadczącym usługi portowe w zakresie lokalnym, a także miastem z funkcją usługowo-przemysłową, przy czym funkcja ta nie może być uciążliwa dla funkcji uzdrowiskowo-wypoczynkowej.

Film można zobaczyć tutaj (kliknij).

Robert Dziemba
Muzeum Oręża Polskiego w  Kołobrzegu