Lokowany w 1255 r. Kołobrzeg, swój regularny rozwój polityczno-gospodarczy rozpoczął wraz z przystąpieniem pod koniec XIII w. do Hanzy. W tym czasie rozpoczęto budowę pierwszych obiektów kamiennych i ceglanych, jak chociażby kolegiaty, a z końcem XIV w. także ratusza. Dojrzały, średniowieczny kształt, miasto otrzymało na przełomie XIV i XV w. wraz z przedłużeniem granic w kierunku rzeki Parsęty, po uprzednim osuszeniu jej bagnistego brzegu.

Już niejeden raz miałem okazję usłyszeć lub przeczytać, że oto najstarszy kościół w powiecie znajduje się w Budzistowie. Gdy ostatnio oprowadzałem grupę młodzieży po Starym Mieście znów mnie zapytano: czy jest to najstarszy kościół w regionie koszalińskim? No właśnie, czy można udzielić wyczerpującej odpowiedzi na to pytanie?

Nie znamy dokładnej daty założenia (powstania?) kapituły kolegiackiej w starym Kołobrzegu (dziś Budzistowo). W 1176 roku wzmiankowany jest prałat Herman. W 1194 roku księżna Anastazja nadała kościołowi NMP wraz ze swoimi synami Bogusławem II i Kazimierzem II wieś Bogucino. W latach 1208-1216 dokumenty wymieniają prałata Mikołaja. Natomiast w 1219 roku po raz pierwszy wzmiankowany jest kanonik Reiner (Rinerus).

6 lutego 2006 r., podczas wyjazdowego spotkania w ramach warsztatów militarno-kulturalnych, dzięki sporemu zaangażowaniu Ligi Morskiej i Rzecznej, udało się zwiedzić zabytki Twierdzy Kołobrzeg. Dużą dawkę historii uczestnicy spotkania otrzymali w Muzeum Oręża Polskiego, zarówno podczas wizyty na wystawie "Dzieje Kołobrzegu" jak i "Dzieje Oręża Polskiego". Potem odbyło się zwiedzanie najcenniejszych zabytków: Fortu Wilczego (obecnie amfiteatr), Szańca Kamiennego, Fortu Ujście i latarni morskiej, umocnień zachodniej części Parku Nadmorskiego: Szańca Kleista, wieży radarowej i dalmierza, wreszcie Reduty Morast (zwanej bagienną) i Reduty Solnej. Całość pilotował Antoni Szarmach, prezes Ligi Morskiej i Rzecznej w Kołobrzegu.

Po opanowaniu Pomorza Zachodniego i podporządkowaniu go Polsce, Bolesław Krzywousty zaczął zabiegać o jego chrystianizację. Posłał do papieża Kaliksta II delegację, która przedstawiła Stolicy Apostolskiej plan misji dla pogańskiego Pomorza oraz pomysł utworzenia nowej diecezji podległej metropolii gnieźnieńskiej.

W 2007 roku obchodziliśmy kolejną znamienitą uroczystość. Oto po 1000-leciu utworzenia biskupstwa w Kołobrzegu, 200-leciu uzdrowiska kołobrzeskiego czy 750-leciu lokacji Kołobrzegu, mieliśmy obchody, choć to może zbyt patetyczne słowo, nie mniej jednak 900 rocznicy zdobycia Kołobrzegu przez Bolesława Krzywoustego w 1107 roku.