Z ławy obrońcy i kibica (106)

Dotarła do mnie niezwykle smutna wiadomość, że zmarła Pani Profesor Zbigniewa Janina Buszta. Jej pogrzeb odbędzie się w dniu 20 maja 2023 r. o godz. 13.10 na Cmentarzu Komunalnym w Kołobrzegu.

Panią Zbigniewę Janinę Buszta poznałem w 2010 roku, kiedy pisałem książkę "Kołobrzeg - Twierdza Solidarności”. Przyszła do mojej kancelarii i długo opowiadała mi o wydarzeniach lat 70. i 80. w Kołobrzegu. Jej relacje były zgodne z dokumentami, do których wcześniej dotarłem, a nadto znacznie rozszerzały moją wiedzę o tych wydarzeniach. Pani Profesor była niezwykle skromną i stonowaną osobą, co polegało między innymi na umniejszaniu swojej roli, a eksponowaniu dokonań innych osób. Bardzo dużo dowiedziałem się o pani Profesor Zbigniewie Buszta. Urodziła się 20 stycznia 1935 r. w Białymstoku, w rodzinie inteligenckiej. Ojciec Stanisław Sobolewski w czasie II wojny światowej był porucznikiem Armii Krajowej i ukrywał się do 1956 r. Z tego powodu nie mogła podjąć studiów po maturze w 1952 r. i przez 4 lata pracowała jako nauczycielka na wsi w województwie rzeszowskim. W 1956 r. rozpoczęła studia na Wydziale Filologii Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim, które ukończyła w 1961 r. W latach 1962-1967 była nauczycielką języka polskiego w Technikum Budowlanym, od 1967 r. do 1980 r. w Liceum Ogólnokształcącym, od 1980 r. do 1982 r. w Liceum Medycznym, a przez rok w Szkole Podstawowej Nr 8. We wszystkich szkołach była dla młodzieży niekwestionowanym autorytetem, propagując obywatelskie i patriotyczne postawy.

Zakładała „Solidarność” w Liceum Medycznym w Kołobrzegu. W okresie od września 1980 r. do listopada 1982 r. organizowała wieczory patriotyczno-religijne w katedrze kołobrzeskiej. Przygotowywała scenariusze i wyreżyserowała sześć przedstawień. Współdziałała w tych projektach z młodzieżą szkół średnich, w tym z Jackiem Pechmanem, Jackiem Borczem, Katarzyną Paciorkowską oraz z nauczycielem języka polskiego Józefem Paciorkowskim. Aktywnie uczestniczyła w działaniach opozycji po wprowadzeniu stanu wojennego. Brała udział w manifestacji 10 listopada 1982 r. pod kołobrzeską katedrą. Tego dnia o godzinie 17.00 była na mszy i pół godziny później wyszła wspólnie z księdzem Józefem Słomskim i księdzem Józefem Turkielem. Pod katedrą Wojciech Krzewina prowadził modlitwy, a uczestnicy, w tym i pani Profesor, śpiewali pieśni patriotyczno-religijne. Zgromadzony tłum stał od katedry do domu handlowego "Bryza”. Pani Profesor, gdy zobaczyła gromadzących się milicjantów, udała się do swojego domu i po drodze nie była legitymowana. Następnego dnia została zatrzymana przez milicję i przewieziono ją na komisariat. Przesłuchujący ją funkcjonariusze po cywilnemu starali się ją zastraszyć i grozili, że jej trójka dzieci, które samotnie wychowuje, będą miały zamkniętą drogę na studia. Osadzono ją w areszcie, a młody milicjant, którego kiedyś uczyła, podpowiadał jej, żeby zeznała, że jedynie robiła zakupy. 8 grudnia 1982 r. stawiła się przed Kolegium ds. Wykroczeń w Kołobrzegu. Zarzucono jej, że w dniu 10.11.1982 r. w godzinach 16-17 brała udział w akcji protestacyjnej koło katedry w Kołobrzegu, gdzie śpiewała pieśni patriotyczne i wznosiła rękę do góry, układając palce w kształcie litery "V". Za śpiewanie pieśni patriotycznych została ukarana grzywną 10.000 zł. Wtedy to były jej dwie miesięczne pensje. Okazało się, że nie musi płacić, bo "Solidarność" zorganizowała zbiórkę na pokrycie tych kar. Komisja Dyscyplinarna przy Kuratorium w Koszalinie wszczęła postępowanie za udział w manifestacji, co pogorszyło jej zdrowie i przeszła na wcześniejszą emeryturę.

Pani Profesor Zbigniewa Janina Buszta brała aktywny udział w działalności Klubu Inteligencji Katolickiej w latach 80-tych. Jej podpis widnieje wśród członków Komitetu Założycielskiego Stowarzyszenia Klub Katolików w Kołobrzegu, działającego przy Rzymsko-Katolickiej Parafii pw. Świętego Krzyża. Klub Inteligencji Katolickiej bardzo aktywnie działał, pomimo że prezydent Kołobrzegu odmówił jego rejestracji. Pani Profesor Zbigniewa Buszta udzielała się w pracach stowarzyszenia i organizowała wykłady różnych prelegentów. W czasie jednego z zebrań wygłosiła wykład na temat pracy w ujęciu księdza Tischnera.    

26 stycznia 2010 r. Prezydent Rzeczypospolitej przyznał jej Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski. Stowarzyszenie Przywracania Pamięci "Kołobrzeg 80” uhonorowało jej dokonania nadając jej medal "Za Zasługi Dla Wolnej Polski”.

Pani Profesor Zbigniewa Janina Buszta całe swoje serce oddawała wychowaniu młodzieży, ucząc ich przede wszystkim patriotyzmu i postaw obywatelskich. Wszyscy jej wychowankowie wyrażają się o niej z najwyższym szacunkiem i są wdzięczni losowi, że ich drogi zetknęły się z panią Profesor. Możemy cieszyć się odzyskaną wolnością dzięki postawom i działalności ludzi jej pokroju. Jak nikt inny zasługuje ona na naszą wdzięczność i mam nadzieję, że miasto Kołobrzeg we właściwy sposób uhonoruje w przyszłości jej wielkie dokonania. Zmarła kobieta drobnej postury, ale wielkiego serca.

Składam kondolencje najbliższym członkom rodziny nieodżałowanej pamięci Pani Profesor Buszty.

Adwokat Edward Stępień