Motto:  „Miarą twojego człowieczeństwa jest wielkość twojej troski o drugiego człowieka”
(Ks. Mieczysław Maliński)

Ostatnio w kołobrzeskich mediach mogliśmy przeczytać, a w „Studio Reduta” nawet usłyszeć, o planach reformy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Kołobrzegu. Może reforma to źle dobrane słowo. Bardziej właściwym byłoby słowo: zmiana struktury organizacyjnej. Ledwie zaczęło się na ten temat mówić, zaczęły się spekulacje. Głównie pod tytułem: „będą zwalniać”. Ponieważ człowiek z zasady nie lubi zmian, nic dziwnego, że powiało grozą. Pytanie czy słusznie? Trudno na razie na nie odpowiedzieć. Ale zacznijmy od początku.

Z historii wiadomo, że pomoc społeczna w Polsce funkcjonuje od około 100 lat. Po wielu zmianach i przemianach ustrojowych przyjmuje się, że w 1990 roku w trakcie zmiany systemu ustrojowego, miejskie i gminne rady narodowe zaczęły powoływać jednostki organizacyjne w postaci ośrodków pomocy społecznej, które przejmowały wszystkie tego typu zadania. Reformy Balcerowicza i problemy z tym związane, doprowadziły do wzrostu bezrobocia i gwałtownego rozwarstwienia społecznego. Spowodowało to, że Urzędy Pracy oraz GOPS-y były niezbędne dla dużej części społeczeństwa. Wejście Polski do Unii Europejskiej miało, teoretycznie, dostosowań polskie prawo do wymogów unijnych. W związku z tym ustawa z 2004 roku o pomocy społecznej potwierdziła także ukształtowany po reformie samorządowej z 1999 roku (wprowadzenie m.in. powiatów) podział zadań między jednostkami samorządu terytorialnego: gminy (ośrodki pomocy społecznej) zostały zobowiązane m.in. do przyznawania zasiłków pieniężnych, organizowania świadczeń opiekuńczych, udzielania schronienia, pracy socjalnej, prowadzenia poradnictwa czy domów pomocy społecznej i ośrodków wsparcia o zasięgu gminnym; powiaty (powiatowe centra pomocy rodzinie), stały się odpowiedzialne za prowadzenie specjalistycznego poradnictwa, pomocy w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, pomocy cudzoziemcom, prowadzenia domów pomocy społecznej oraz ośrodków wsparcia. Tyle w  zawiłym skrócie suchej teorii.

W praktyce z tą pomocą bywa różnie. Może przez to, że czasy się zmieniły. A może dlatego, że niestety, wielu Polaków zaczęło pracować za granicą. To wszystko powodowało, że mamy przynajmniej oficjalnie kilkuprocentowe bezrobocie. Lata płynęły. Niestety, pierwszy zgrzyt, z mojej subiektywnej perspektywy, pojawił się w okresie pandemii i masowych zwolnień kołobrzeżan, z dotychczasowych zakładów pracy. Głównie z branży turystyczno-hotelarskiej. Niektórzy nie kwalifikowali się do zasiłku dla bezrobotnych, bo zostali „tylko” zawieszeni w stosunku pracy. Całe rodziny znalazły się bez środków do życia. Po raz pierwszy, przynajmniej oficjalnie, pojawiły się liczne skargi na niektórych  pracowników MOPS, dotyczące sposobu traktowania klientów i szybkości załatwiania ich spraw. Sam miałem mnóstwo takich sygnałów. Mniejsza o szczegóły, bo nie chcę wsadzać przysłowiowego „kija w mrowisko”. Wielu radnych, nie tylko ja, było proszonych o interwencje. I interweniowaliśmy! W kilku przypadkach składaliśmy się nawet na finansową pomoc. Ale mniejsza o to…

Faktem jest, że obecnie żyjemy w dynamicznych i zmieniających się jak w kalejdoskopie czasach. I to na tyle aż, że rząd spróbował unowocześnić wspomnianą instytucję. Ustawą z 2019 roku wprowadzono możliwość przekształcenia ośrodki pomocy w Centrum Usług Społecznych. Nowa instytucja, w założeniu, nie będzie zajmowała się stricte polityką wsparcia finansowego. Ma z założenia tworzyć usługi dla wszystkich zainteresowanych osób i środowisk. Nie tylko tych, co są najbardziej potrzebujący, ale dla każdego zainteresowanego. Główne zadnia to opieka zastępcza, promocja i ochrona zdrowia, wspieranie osób z niepełnosprawnością, edukacja publiczna, przeciwdziałanie bezrobociu, kultura fizyczna i turystyka, pobudzanie aktywności obywatelskiej. Ciekawostką jest utworzenie organizatora społeczności lokalnej, który będzie miał za zadanie, poprzez pracę środowiskową, koordynować działania samopomocowe, wolontariat czy wsparcie sąsiedzkie. Ważna też będzie funkcja interwencji kryzysowej. Dotyczyć to będzie sytuacji traumatycznych, np. utraty współmałżonka. Tych zadań jest oczywiście dużo więcej. Zainteresowanych odsyłam do źródeł.

Z dostępnych mi informacji wynika, że zmiany organizacyjne w MOPS mogą nastąpić. Uspokoję tylko zainteresowanych, że z racji wspomnianego rozszerzenia usług ośrodka, nie będzie zwolnień. nie pozwalają na to obowiązujące przepisy. Wręcz przeciwnie, będą potrzebni dodatkowi specjaliści.

Kończąc. Teoretycznie wszystko wygląda pięknie, jasno i klarownie, chociaż mam mieszane uczucia, jeśli chodzi o propozycje wychodzące od obecnego rządu. Z formalnego punktu widzenia decyzję podejmie, lub nie, rada miasta. Jeśli jednak ten projekt będzie miał szerokie poparcie i zrozumienie, to jest szansa, że powstanie instytucja nowoczesna, europejska, która będzie mogła służyć każdemu mieszkańcowi, nie tylko temu, który ma najniższe dochody. Jeśli nie będzie zrozumienia, wszystko zostanie po staremu…

Dariusz Zawadzki