Podczas Komisji Uzdrowiskowej, Tadeusz Twardy przedłożył swoje krytyczne uwagi na temat Programu Ochrony Środowiska dla Kołobrzegu.

Tadeusz Twardy, przyrodnik amator i społecznik, prezentował znane uwagi do dokumentów miejskich. Jak wskazywał, nie można spraw przyrody oddawać w ręce architektów. Nie ze wszystkimi jego uwagami zgadzali się pracownicy Urzędu Miasta. Krzysztof Plewko, przewodniczący komisji poprosił, aby Twardy opracował swoje uwagi na piśmie i przedłożył komisji do wypracowania stanowiska. Uwagi te prezentujemy poniżej:

"Przedstawiam uwagi i propozycje do Programu cytując jednocześnie podstawowe definicje ustawowe.

Środowisko z definicji Ustawy prawo ochrony środowiska „to ogół elementów przyrodniczych, w tym także przekształconych w wyniku działalności człowieka, a w szczególności powierzchnię  ziemi,  kopaliny,  wody,  powietrze,  krajobraz,  klimat  oraz pozostałe  elementy  różnorodności  biologicznej,  a  także  wzajemne oddziaływania pomiędzy tymi elementami”.

Środowisko przyrodnicze  to z definicji Ustawy o ochronie przyrody „krajobraz wraz z tworami przyrody nieożywionej  oraz  naturalnymi  i  przekształconymi  siedliskami  przyrodniczymi  z występującymi na nich roślinami, zwierzętami i grzybami”.

W „Programie...” wielokrotnie używa się powyższych pojęć zamiennie bez wgłębiania się w ich znaczenie. Analizując częstotliwość występowania pojęcia „środowisko przyrodnicze” można odnieść wrażenie, że podstawowym celem opracowania jest problematyka środowiska przyrodniczego w mieście; np. na str. 7. zdanie: „Niniejsze opracowanie prezentuje szeroko rozumianą problematykę ochrony i kształtowania środowiska przyrodniczego miasta Kołobrzeg położonego w powiecie kołobrzeskim, województwie zachodniopomorskim.”

Jednak Program ujmuje zagadnienia środowiska przyrodniczego bardzo ogólnikowo i schematycznie. Stan środowiska przyrodniczego miasta ograniczono do charakterystyki flory i fauny, bazując przy tym na danych z waloryzacji miasta z 2001 roku. Nie wskazuje się także  obszarów miasta, na których koncentrować powinny się przedsięwzięcia związane z ochroną środowiska przyrodniczego.
Ograniczono się do wyszczególnienia zasobów przyrody, dla których ustanowione są już przed laty formy ochrony prawnej tj.:
-    obszary Natura 2000
-    Obszar Chronionego Krajobrazu „Koszaliński Pas Nadmorski”
-    użytek ekologiczny „Ekopark Wschodni”  
-    pomniki przyrody

Brak aktualnych danych o stanie środowiska przyrodniczego, które znane są obecnie z waloryzacji przyrodniczej miasta wykonanej w 2014 roku  powoduje, że Program w tej części jest niewiarygodny a nawet niepotrzebny.
Nie zauważa się, że w waloryzacji przyrodniczej zdefiniowano obszary wymagające szczególnej troski, włącznie z ustanowieniem określonych form ochrony obszarowej. Są to obszary łąk solniskowych w zachodniej części miasta tzw. Owcze Bagno, obszar łąk solniskowych pomiędzy ul. Krzywoustego i Budzistowem oraz Maćkowe Łąki, obszar Mirocice, obszar torfowisk i lasów we wschodniej części miasta położony pomiędzy san. Arka i Podczelem.

Stąd wynikają postulowane w waloryzacji formy ochrony prawnej dla niektórych obszarów miasta:
-    rezerwat przyrody „Podczele” – obejmujący lasy państwowe wchodzące obecnie w skład użytku Ekologicznego „Ekopark Wschodni”
-    rezerwat przyrody „Solnisko Kołobrzeskie” – obejmujący obszar łąk solniskowych na wschód od ul. Krzywoustego do granicy z gminą Kołobrzeg wraz z solniskami na terenie gminy Kołobrzeg k/Budzistowa.
-    Użytek ekologiczny „Ekopark Wschodni” – teren położony na wschód od san. Arka
-    Użytek ekologiczny „Maćkowe łąki” – teren łąk solniskowych na zachód od ul. Krzywoustego
-    Użytek ekologiczny „Owcze Bagno” – obejmujący teren łąk solniskowych po obu stronach ul. Wylotowej
-    Obszar Chronionego Krajobrazu  „Mirocice – Stramnica” – obejmujący na terenie  Kołobrzegu obszar torfowisk borowinowych oraz obszar do m. Stramnica.

Ponadto, wyróżniono trzy obszary cenne przyrodniczo:
-    OC-1 „Zatoka falochronu” – położony na zachód od wejścia do portu, na terenie jednostki wojskowej
-    OC-2 „Pas lasów ochronnych wybrzeża” – położony w strefie przymorskiej wzdłuż lotniska
-    OC-3 „Lotnisko Bagicz” – teren zadrzewień pomiędzy osiedlem Podczele i płytą lotniska

Wyszczególnienie i krótka charakterystyka w/w obszarów w Programie wydaje się o wiele ważniejsze dla zadań z zakresu ochrony zasobów przyrody niż np. wymienianie nazw gatunków drzew obcego pochodzenia czy liczbowe przedstawienie ilości gatunków roślin i zwierząt  czy też gatunków wymarłych na terenie miasta w przeszłości (str. 70).

Stąd w tabeli 24 Zadania wyznaczone w ramach ochrony zasobów przyrody (Str. 96)
Proponuję wpisać zadanie:
-    wzmocnienie struktury ekologicznej miasta przez zwiększenie powierzchni chronionych
zamiast zadania:
-    ustanawianie (wraz z opracowaniem dokumentacji) nowych form ochrony przyrody (np. pomników przyrody);

Proponuję dopisać zadanie:
-    aktualizacja dokumentów planowania przestrzennego z uwzględnieniem wniosków wynikających  z waloryzacji przyrodniczej miasta.

Proponuję dopisać zadanie:
-    podejmowanie działań związanych ze zwalczaniem inwazyjnych gatunków roślin

Proponuję wykreślić zadanie:
-    Przeprowadzenie aktualizacji inwentaryzacji przyrodniczej.

W Tabeli 20. Pomniki przyrody na terenie miasta Kołobrzeg (Str. 78) wyszczególnia się w dalszym ciągu pomnik przyrody jodłę kalifornijską w Parku Fredry, której od wielu lat nie ma, nie ma także jakiegokolwiek śladu po tym drzewie. Nie wyszczególnia się w tabeli pomników przyrody z terenu miasta zlokalizowanych na terenie Lasów Państwowych (dęby, buk, graby, bluszcz).

W rozdziale 4.11.1. Zieleń urządzona (str. 70) wyszczególnia się i charakteryzuje park im. A. Fredry. Nie wymienia się pozostałych parków gminnych, równie ważnych ze względu na ich funkcję krajobrazową i mikroklimatyczną. Sądzę, że rozdział ten wymaga staranniejszego opracowania.

Pożądana byłaby także informacja dot. udziału terenów zieleni publicznej w stosunku do całkowitej powierzchni miasta, a także wskaźnik lesistości gminy miejskiej (dużą część programu poświęcono lasom).

Charakterystykę obszarów Natura 2000 należałoby ograniczyć do obszaru miasta i nie wymieniać tych siedlisk przyrodniczych, które na obszarze miasta nie występują. Wydaje się, że nie jest celowe kopiowanie całości opisu obszaru Natura 200 z innych dokumentów, bo jaki jest tego cel?
Przykład siedlisk przyrodniczych nie występujących na terenie miasta a wymienionych w charakterystyce obszarów Natura 2000.
3110 – Jeziora lobeliowe,
3150 - Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne ze zbiorowiskami z Nympheion, Potamion
3160 – Naturalne dystroficzne zbiorniki wodne
4030 - Suche wrzosowiska Calluno-Genistion, Pohlio-Callunion, Calluno- Arctostaphylion
7110 - Torfowiska wysokie z roślinnością torfotwórczą
7120 - Torfowiska wysokie zdegradowane zdolne do naturalnej i stymulowanej regeneracji

Mam nadzieję, że przytoczone uwagi i wnioski przyczynią się do skorygowania treści Programu ochrony środowiska i do poprawniejszego sprecyzowania zadań z zakresu ochrony zasobów przyrody.

Tadeusz Twardy".